Godvrezende vrouwen

Vrouwen en de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP), het lijkt geen gelukkige combinatie. Pas sinds april 2006 mogen vrouwen lid worden van de partij. Een vertegenwoordigende of bestuurlijke functie binnen de SGP is volgens de statuten nog steeds alleen voor mannen weggelegd. Dit is in 2005 door de rechtbank in strijd met het VN-Vrouwenverdrag verklaard, waardoor de partij geen overheidssubsidie meer ontving. Onlangs is deze uitspraak door de Raad van State vernietigd.

Toch heeft de SGP vrouwelijke aanhangers. In opdracht van uitgeverij De Groot Goudriaan heeft Petra van Leeuwen met tien van hen gesproken, onder wie de secretaresse van de Tweede Kamerfractie, de echtgenotes van de Kamerleden en van de partijvoorzitter en enkele actieve SGP'sters. Blijkens enkele tussenzinnen ('gelukkig won de SGP haar derde zetel snel weer terug') is Petra van Leeuwen zelf afkomstig uit SGP-kringen, maar verdere informatie over haar ontbreekt. Haar boek geeft wel een boeiend inzicht in een voor velen onbekende wereld.

Als de voor dit boek geïnterviewde vrouwen representatief zijn, dan is dé SGP-vrouw iemand die conservatief is op moreel en ethisch gebied en streeft naar een maatschappij op bijbelse grondslag. Zij is jong getrouwd en heeft als hobby handwerken. Toch zijn er tussen de tien geïnterviewden belangrijke verschillen. Zo wordt de televisie door sommige van de vrouwen nog als het oog van de duivel gezien. Die komt er thuis daarom niet in en de SGP zou er volgens hen ook niet op moeten verschijnen. 'Op de tv en radio wordt dagelijks Gods naam gelasterd, Gods dag ontheiligd en worden de meest gruwelijke zonden gepropageerd', aldus een van de vrouwen.

Andere vrouwen vinden juist dat de SGP door de televisie van haar fundamentalistische en wereldvreemde imago af kan komen. Opvallend genoeg wordt het internet minder verderfelijk geacht. In huize Van der Staaij bijvoorbeeld is geen televisie aanwezig, maar de vrouw des huizes luistert wel via internet naar haar echtgenoot als hij in de Tweede Kamer het woord voert.

Het vrouwenstandpunt van de SGP, oftewel mogen vrouwen lid zijn van de SGP en een politieke functie bekleden, is het hete hangijzer van en binnen de partij. Het is voor buitenstaanders het meest in het oog springende aspect van de partij. Dit tot onvrede van enkele vrouwen overigens. Mevrouw Van der Vlies, echtgenote van de fractievoorzitter in de Tweede Kamer, zegt het 'spuugzat' te zijn om over het vrouwenstandpunt te praten. De media hebben het gedaan: 'Want wanneer haalt de SGP de kop van de krant? Als de vrouwen weer voor het voetlicht gehaald worden! Dan zijn de kranten te klein. Waarom schrijven ze geen positief stuk? Het is alleen maar sensatie. Stel je voor dat ze dat vrouwenstandpunt niet meer hadden van de SGP. Dan was er veel minder sensatie.'

Onbijbels

Inhoudelijk lopen de meningen van de geïnterviewde vrouwen over 'het vrouwenstandpunt' sterk uiteen. Twistpunt daarbij is of in de bijbel nu wel of niet te lezen is dat de vrouw geen politieke of bestuurlijke functie mag vervullen. Men is het er in de kringen van de SGP over eens dat vrouwen volgens de bijbel geen functie in de kerk mogen vervullen. De vraag is dan of dit 'dus' ook geldt voor een politieke functie.

'Ik heb er geen behoefte aan om als vrouw, als moeder een regerende functie in de politiek te hebben. Ik geloof niet dat de Heere het zo in Zijn Woord heeft bedoeld', aldus een van de geïnterviewden. Een ander: 'Het is onbijbels om als vrouw een regeerambt te bekleden'. Ze baseert dit op Spreuken 31:10-31 ('Lof der deugdzame huisvrouw'), waarin de ondergeschiktheid van de vrouw aan de man tot uitdrukking komt. Anderen noemen 1 Korinthe 14:34 ('Dat uw vrouwen in de gemeenten zwijgen; want het is haar niet toegelaten te spreken, maar bevolen onderworpen te zijn, gelijk ook de Wet zegt') als bijbelse grondslag voor het standpunt dat vrouwen geen bestuursfunctie mogen vervullen.

Over deze interpretaties van bijbelteksten zegt een andere geïnterviewde SGP'ster echter: 'Neem een standpunt in en ga er bijbelteksten bij zoeken. Gegarandeerd dat je ze vindt. Gegarandeerd!' En een andere 'rekkelijke' geïnterviewde: 'Het standpunt van de SGP is niet letterlijk in de Bijbel terug te vinden. Het oude niet, het nieuwe niet. De partij is niet voor niets de enige christelijke politieke groepering ter wereld die vrouwen niet politiek actief wil zien. Het is een doortrekken van de kerkelijke situatie naar de politiek. En die lijn kun je niet zomaar trekken.'

Voor mevrouw Van der Vlies had het niet gehoeven dat vrouwen lid kunnen worden van de SGP. 'Ik zou het écht niet leuk vinden als er een vrouw voor de SGP in de Tweede Kamer komt. Dat zou ik moeilijk kunnen accepteren. Je hebt een principe, een standpunt, of je hebt het niet. Anders kun je net zo goed naar een andere partij gaan. Want waarom ben je nog SGP?' Ze is overigens niet erg enthousiast over vrouwelijke Kamerleden: 'Ik vind de mannen [in de Tweede Kamer] soms erg lankmoedig, zeker tegenover de vrouwen. Er zijn bepaalde vrouwen waarvan we zeggen: "O, daar komt ze weer." (...) Nou, dan zou ik als man zeggen: "Mens, als je het dan echt niet begrijpt, ga dan je kinderen opvoeden en voor je man zorgen!"'

Deze opvatting doet denken aan een legendarische uitspraak van Pim Fortuyn aan het adres van Wouke van Scherrenburg. Meer overeenkomsten tussen mevrouw Van der Vlies en Pim Fortuyn zijn ver zoek.

Niko Struiksma is senior-onderzoeker bij Pro Facto, Bureau voor bestuurskundig onderzoek en juridisch advies.