Fusiekou rond Schaijk uit de lucht

Het amendement van CDA en GroenLinks om Schaijk uit het herindelingsvoorstel van Landerd en Uden te halen en bij Oss te voegen, is van tafel. De onrust die het amendement in beide gemeenten teweeg heeft gebracht, is een belangrijke reden om het amendement te wijzigen.

Alsnog grenswijziging

Wel willen beide Kamerfracties twee jaar na de start van de nieuwe gemeente Maashorst een evaluatie, op basis waarvan kan worden besloten (alsnog) een grenswijziging door te voeren. Daarbij zouden Schaijk en Reek, die nu tot de gemeente Landerd behoren, bij Oss worden gevoegd. Over dat nieuwe amendement wordt, evenals het wetsvoorstel tot samenvoeging van Landerd en Uden per 2022, donderdag gestemd.

Onrust

Zowel voor- als tegenstanders vanuit Schaijk hebben zich na indiening van het eerste amendement (twee weken geleden) flink geroerd en startten petities. De petitie voor samengaan tot Maashorst is tot nu toe vaker ondertekend dan die voor samenvoeging met Oss. Ook de burgemeesters van Landerd en Uden trokken fel van leer, evenals raadsleden uit beide gemeenten die hun hun Haagse partijgenoten van hun plan wilden afbrengen. ‘Het amendement heeft veel onrust in beide gemeenten blootgelegd’, laat de woordvoerder van het GroenLinks Kamerlid Nevin Özütok desgevraagd weten.

Terug naar tekentafel

Daarop besloten beide indieners van het amendement – naast Özütok het CDA-Kamerlid Harry van der Molen – met ‘nog meer partijen’ te gaan praten dan ze al hadden gedaan. De signalen dat het fusieproces zou worden stopgezet als de Kamer het amendement zou aannemen, gingen Özütok en Van der Molen aan het hart. ‘We besloten terug naar de tekentafel te gaan, want duidelijk is dat er zowel voor- als tegenstanders van herindeling zijn. Op de een of andere manier willen we ervoor zorgen dat alle partijen zich gehoord voelen. Daartoe leidt het gewijzigde amendement. Twee jaar na de start wordt gekeken of de inwoners van Schaijk en Reek zich thuis voelen in de nieuwe gemeente. Zo niet, dan moet alsnog naar een grenscorrectie worden gekeken.’

Eind opgeschoten

De Udense burgemeester Henk Hellegers is opgelucht, maar er blijft ‘wel iets hangen’, zo laat hij in een reactie weten. ‘In vergelijking met twee weken geleden (toen het amendement werd ingediend, red) zijn we een heel eind opgeschoten. Zoals het er nu naar uitziet, gaat de herindeling door.’ Wel heeft hij er moeite mee dat er in de Kamer blijkbaar de gedachte leeft dat beide gemeenten het proces niet goed hebben doorlopen. ‘Dat is juist uiterst zorgvuldig gebeurd.’ Op zich heeft Hellegers geen moeite met een evaluatie. ‘Het is niet gek om als nieuwe gemeente na een tijdje te kijken hoe het gaat. Voor die evaluatie ben ik niet bang; die gaan we glansrijk doorstaan. Maar eigenlijk kun je dit een nieuwe gemeente niet aandoen.’ Hij ziet het toch als een rem op de bouw van een nieuwe gemeente.

Aangetrokken handrem

Hij sluit daarbij aan op de reactie van minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66) op het gewijzigde amendement. De minister wil voorkomen dat de ‘bijzondere aandacht’ voor de kernen Schaijk en Reek ertoe leidt dat de nieuwe gemeente Maashorst met een ‘aangetrokken handrem’ aan die nieuwe gemeente gaat bouwen’, zo schrijft zij woensdag in een brief aan de Kamer. Een oordeel over het gewijzigde amendement laat de minister overigens aan de Kamer; het eerste amendement had ze ontraden. Zelf vindt Ollongren een evaluatie niet strikt noodzakelijk, maar deze is wel ‘uitvoerbaar als brede evaluatie van de gehele nieuwe gemeente’. In haar ogen moet een ‘zelfbewuste gemeente’ ook niet bang zijn om te reflecteren op het eigen functioneren.