Stapels werk door nieuwe eisen toegankelijkheid

Gemeenten hebben nog maar anderhalf jaar om hun websites volledig toegankelijk te krijgen  voor visueel beperkte burgers. Deskundigen betwijfelen of het gaat lukken. ‘Je wilt als gemeente toch de gehele samenleving bedienen?’

Veel gemeenten nog niet begonnen
Elke gemeentelijke website moet vanaf 23 september 2019 aan nieuwe Europese eisen voor toegankelijkheid voldoen. ‘Een derde van de gemeenten is op dat punt al heel goed bezig,’ stelt programmamanager Ron Beenen van de Stichting Accessibility, ‘een derde is pas recent begonnen met het proces en bij de overige gemeenten staat het onderwerp helaas nog niet echt op de kaart.’

Voor september van dít jaar moet elke gemeente al met een plan van aanpak komen waarin staat beschreven hoe de eigen websites zullen worden aangepast zodat ook visueel beperkten en blinden die straks zelfstandig kunnen raadplegen. Beenen: ‘Daarna hebben gemeenten dus nog maar één jaar de tijd voordat de Europese wetgeving echt van kracht wordt.’

'Ga nú aan de slag'
Het opkrikken van de digitale toegankelijkheid is een complexe en omvangrijke operatie. Uiteindelijk moeten gemeenten niet alleen hun eigen website volledig drempelvrij maken, maar ook alle deel-websites, het intranet, video’s, apps en de mobiele versie van de website. ‘Dat kunnen bij sommige gemeenten wel tientallen websites zijn. En het zijn geen aanpassingen die zo geregeld zijn’, licht Beenen toe.  Hij ziet met name problemen ontstaan bij langlopende contracten met websitebouwers en providers  die het onmogelijk maken om er wijzigingen in aan te brengen. ‘Mijn oproep aan gemeenten is om nu al aan de slag te gaan en leveranciers te melden wat je vanaf volgend jaar van hen gaat eisen. De exacte regels voor digitale toegankelijkheid zijn opgenomen in de GIBIT-inkoopvoorwaarden van VNG. Als gemeente kun je een deel van de verantwoordelijkheid om aan de wet te voldoen naar de  leveranciers delegeren. Maar geef ze bij nieuwe contractbesprekingen dan wel op tijd de voorwaarden waar ze straks aan moeten gaan voldoen.’

Vastlopen op de gemeentelijke website
Anouk van Bommel is sinds haar vijftiende volledig blind. Wanneer de projectcoördinator bij Vereniging Bartiméus een afspraak bij haar gemeente wil maken om haar  paspoort te verlengen loopt ze al snel vast. Er moeten gegevens worden ingevuld in velden die door spraaksoftware niet verder worden toegelicht dan ‘invulveld’. ‘Je hoort de spraaksoftware wel zeggen dat je iets moet invullen, maar wat dat is wordt niet vermeld’, licht Van Bommel toe. Vaak volgt daarop een foutmelding, omdat er verkeerde gegevens zijn ingevuld. Die foutmelding wordt vaak ook niet gelezen door de spraaksoftware. ‘Dan loop je dus vast. Het is door dit soort hindernissen gewoon niet mogelijk om zonder hulp van anderen via de website een afspraak met de gemeente te maken.’ Het werkt volgens Van Bommel niet alleen vertragend, het kost ook energie en het kan voor sommige mensen ook een inbreuk op hun privacy betekenen.

Informatie niet toegankelijk
Een andere hindernis die Van Bommel tegenkomt is het gebruik van pdf’s, met daarin tekst die niet door de spraaksoftware wordt gelezen. Er kan belangrijke informatie in staan voor mensen met een visuele beperking, bijvoorbeeld voor degenen die een blindengeleidehond hebben. Losloopplaatsen voor honden in de gemeente worden vaak in een pdf-bestand gepubliceerd.  ‘Bij Bartiméus hebben we tientallen gemeenten onder de loep genomen, maar er is er daarvan niet één die 100 procent voldoet aan de standaarden.’ Gemeenten hebben nog de tijd om te voldoen aan de standaarden, maar het mag een stuk sneller, aldus Van Bommel. ‘Nu steeds meer informatie digitaal wordt verstrekt, wordt dit probleem alleen maar groter.’ Een afspraak online regelen is voor veel mensen handig en het bespaart de gemeente werk, ‘maar voor mensen met een visuele beperking kan juist die persoonlijke aandacht van een ambtenaar erg belangrijk zijn.’

Dit is een ingekorte versie. Lees het volledgie verhaal in Binnenlands Bestuur nummer 6.