‘Ivo Opstelten bederft Oranjepret’

Er is de aanbeveling van het ministerie van Veiligheid en Justitie over wat wel en vooral niet zou moeten mogen tijdens het EK Voetbal (8 juni – 1 juli), en je hebt de ervaringen en inschattingen van gemeentebestuurders. Dat wil wel eens botsen. 

Hoe kon uitgerekend oud-burgemeester Ivo Opstelten (VVD) als minister van Veiligheid en Justitie met de rigide brief Oranjethuissituatie tijdens EK Voetbal 2012 komen, vraagt wethouder Ans Hartnagel (Leefbaar Capelle) zich af. ‘Helemaal geen man van de ivoren toren, maar hij ziet het EK toch vooral als een probleem voor de openbare orde en wil het liefst alle Oranjevreugde bestrijden, terwijl wij als gemeentebestuurders het EK zien als een feest en een unieke kans om buurten en mensen met elkaar te verbinden’, zegt de wethouder voor Veiligheid, Handhaving en Vergunningen, Jeugd en Volksgezondheid in Capelle aan den IJssel.

Maar begrijpen doet ze de brief wel die na de kwalificatie van Oranje voor het EK in Polen en Oekraïne op de mat plofte. ‘Als je zegt dat niets mag, dan hoef je ook niets te doen. Blijf lekker thuis op de bank, neem een pilsje en roep af en toe hoera. Het is vakantietijd. Maar dat wil niet zeggen dat wij als bestuurders er ook zo over denken. Als iets verbroedert, dan is het wel Oranje. In de kwetsbare buurten is het echt feest. Geef dat ruim baan.’ Niets voor niets zegt een burgemeester: ‘Die brief is zo het archief ingegaan.’

Betuttelend

Gemeenten hebben spelregels vastgesteld over geluid, brandveiligheid, versieringen, televisies en tappen op straat waaraan burgerij en horeca zich moeten houden. ‘Maar dat is gewoon gezond verstand’, aldus Hartnagel. Steen des aanstoots is de ‘betuttelende’ richtlijn in de brief Oranjethuissituatie tijdens EK Voetbal 2012 over het kijken naar grote videoschermen. Geen schermen in de openbare ruimte …. tenzij, zegt Veiligheid en Justitie. Het liefst ziet het ministerie alleen grote schermen in private en semipublieke ruimtes.

Wethouder Hartnagel: ‘We geven graag ruimte aan initiatieven voor Oranjefeesten. We hebben in het college afgesproken dat een ondernemer op het Stadsplein een groot scherm kan neerzetten. Natuurlijk onder strikte voorwaarden, maar daar hadden we de richtlijnen van de minister niet voor nodig. Dat maatwerk leveren we hier wel. We zullen er geen geld in stoppen, maar het team integrale veiligheid en onze handhavers willen best bijstaan.’

Gemeenten zijn zelf prima in staat om te beoordelen of het plaatsen van schermen in hun stad mogelijk is, aldus burgemeester van Peter Rehwinkel (PvdA) van Groningen. En vervolgde hij in een opiniebijdrage in De Volkskrant: ‘Daar hebben ze echt geen landelijke richtlijnen, laat staan verboden, voor nodig. We hebben niet zo veel aan de aanbevelingen vanuit Den Haag. De Oranjethuissituatie is vooral een lokale situatie, die maatwerk vereist. Dat had deze minister, met zijn ervaring in het lokaal bestuur, toch moeten weten.’

Zo denkt burgemeester Piet IJssels (PvdA) van Gorinchem er ook over. De 19 burgemeesters in de veiligheidsregio Zuid-Holland-Zuid besloten eind maart al om in weerwil van de oproep van Opstelten om terughoudend te zijn, ruimhartig schermen toe te staan. IJssels: ‘Het is jammer dat minister Opstelten de kans op problemen als uitgangspunt neemt voor zijn ideeën over beleid. De wedstrijden van het Nederlands elftal zie ik juist als een kans om een bindend volksevenement in de stad te hebben.’  Op de Varkenmarkt en de Grote Markt in Gorinchem staan vanaf volgende week dus videoschermen, net als op de Grote Markt en de Vismarkt in Groningen. Ter geruststelling van het ministerie: omheind, afgesloten en met inachtneming van andere veiligheidseisen.

Voetbalschermen

In de grote steden Den Haag en Utrecht staan tijdens het EK Voetbal géén grote schermen in de binnenstad. Dat had de gemeenteraad wel graag gewild, maar gemeente en horeca zagen te veel veiligheidsrisico’s. In Enschede is het juist de horeca die op de Oude Markt, met toestemming van de gemeente, gedurende de gehele EK twee megaschermen neerzet. De Rotterdamse gemeenteraad vroeg de burgemeester ook om ruimhartig om te gaan met voetbalschermen en festiviteiten in de Maasstad.

Samen voetbal kijken is niet alleen gezellig, maar kweekt ook een saamhorigheidsgevoel. Uit het verbieden van de schermen spreekt wantrouwen’, aldus Groen- Links fractievoorzitter Arno Bonte. Burgemeester Ahmed Aboutaleb (PvdA) van Rotterdam gaat daarin mee. De Schiehaven wordt door organisatiebureau JMR omgetoverd tot Oranjeplein en niets staat organisatoren in de weg om een vergunning aan te vragen voor een groot videoscherm op het Stadhuisplein.

Finale

De gemeente Valkenburg is zo ruimhartig niet. Geen grote videoschermen in deze toeristenplaats. Kampen is wat soepeler: grote videoschermen zijn nu nog verboden, maar als Oranje de halve finale haalt, dan wordt alles anders op de pleinen van de Hanzestad. Ook als er op zondag wordt gespeeld, heeft burgemeester Bort Koelewijn (ChristenUnie) beloofd.