Burgemeesters woedend over uitkleden rechtbanken

Gemeentebestuurders hebben woedend gereageerd op het voornemen van de Raad voor de rechtspraak in zijn Meerjarenplan voor de Rechtspraak 2015-2020 om in zeven steden in het land (Alkmaar, Almelo, Assen, Dordrecht, Lelystad, Maastricht en Zutphen) rechtbanken uit te kleden. Woedend omdat bij de herziening van de gerechtelijke kaart in 2013 toenmalig minister Opstelten de toezegging deed dat alle 32 overgebleven zittingslocaties volwaardige rechtbanken zouden hebben en woedend omdat niet is overlegd.

Verlies
In Alkmaar trekken rechters, advocaten en rechtbankpersoneel morgen in een stoet naar het gemeentehuis om daar een petitie aan te bieden. Ze zullen er een gewillig oor vinden bij burgemeester Piet Bruinooge, die maandag zei begrip te hebben voor de landelijke ontwikkelingen van verdere concentratie van rijksdiensten, maar niet te begrijpen waarom concentratie altijd ‘zuidwaarts’ zou moeten. ‘Waarom niet een concentratie van de rechtbank in Alkmaar? Concentratie in Alkmaar is voor mij net zo logisch als in Haarlem, en dat bepleit ik dan ook’, aldus burgemeester Bruinooge. ‘Het verlies van tweehonderd banen in Alkmaar is een forse aderlating.’ Rechtbankpresident in Noord-Holland Evert van der Molen stapt op omdat hij eerder inspraak had willen zien en omdat de bezuinigingen te snel volgen op alles wat de rechtspraak de laatste jaren te verstouwen heeft gehad. Hij gaat weer gewoon rechtspreken.

Toezeggingen
Burgemeester Jon Hermans-Vloedbeld van Almelo zei gisteren tegen RTV Oost dat ‘alle toezeggingen vanuit het kabinet teniet worden gedaan. En dat gaan we niet accepteren.’ Burgemeester Hermans van Almelo heeft de burgemeesters in Twente uitgenodigd om bijeen te komen om gezamenlijk op te trekken tegen de bezuinigingsplannen van de Raad voor de rechtspraak en ‘deze uitwerking voor Twente van tafel te krijgen’. Zij wordt daarin gesteund door de veertien Twentse gemeenten, de gemeenteraad van Almelo en het personeel van de rechtbank. Griffier en woordvoerder Erik Endlich zei maandag tijdens een protestactie dat ‘Almelo een marginale rechtbank wordt’. ‘We houden hier wat flexplekken over, maar verder blijft er weinig of niets over.’ 45 rechters uit Almelo en Enschede publiceerden gisteren een brief waarin zij het uitkleden van het gebouw in Almelo hekelen. Verplaatsing van de (kantoor)locaties en overheveling van het gros van de zittingen naar Zwolle is schadelijk voor Twente, voor de kwaliteit van de rechtspraak en voor de werkgelegenheid. Ook de president van de rechtbank Overijssel Takvor Avidissain keert tegen de bezuinigingen, maar hij stapt niet op.

Leeg

De rechtspraak in het noorden van Nederland wordt leeg, aldus de burgemeester van Assen Marco Out. ‘Met hoe meer mensen ik over deze plannen spreek, des te slechter ik ze vind worden’, zei hij gisteren tegen RTV Drenthe. ‘Je bereikt een ondergrens en daarmee bereik je ook dat de rechtspraak voor mensen niet meer toegankelijk is. Er zijn afspraken gemaakt over hoe de gerechtelijke kaart van Nederland eruit moest zien, en dat lijkt anders te gaan worden. Die afspraak is niet voor niets gemaakt.’ Burgemeester Out krijgt steun van commissaris van de koning Jacques Tichelaar in Drenthe die een fundamenteel debat wil over de reorganisatie van de rechtbanken in Nederland. ‘Hoever kun je doorgaan met bezuinigingen in relatie tot wat burgers in het kader van openbare orde en veiligheid van de overheid verwachten?’

Kwalijk

‘Ik wist nergens van’, zei burgemeester Arno Brok van Dordrecht gisteren tegen het Algemeen Dagblad. Ook hij is gepikeerd dat hij niet is gekend in de bezuinigingsplannen. ‘De rechtbankpresident heeft me totaal niet meegenomen in het traject. Pas maandag belde ze me. Op het moment dat er al een voornemen lag. Dat neem ik haar kwalijk. Een gebrek aan communicatie. Zo behoor je niet met elkaar om te gaan.’ De burgemeester van Dordrecht stuurde gistermiddag een brief naar minister van Veiligheid en Justitie Van der Steur, waarin hij hem herinnert aan eerdere toezeggingen. ‘We hebben een paar jaar geleden, in 2012, afspraken gemaakt. Dordrecht zou de volledige functionaliteit behouden. Daar horen ook ondersteunende diensten bij. Als er straks nog maar 25 mensen op de rechtbank werken dan is er daar allemaal geen sprake meer van. De oudste rechtbank van Holland hoort herkenbaar en zichtbaar te zijn voor de burger.’

Kapitaalvernietiging
Ook burgemeester Margreet Horselenberg van Lelystad is verontwaardigd. Een ‘uitgeklede rechtbank’ vindt zij ‘onacceptabel’. ‘De taken van de huidige rechtbank in Lelystad zullen grotendeels worden ondergebracht bij de rechtbank in Utrecht en daarmee ook al het personeel. Dit betekent een groot verlies van hoogwaardige werkgelegenheid in de provinciehoofdstad. Het uitkleden van de rechtbank in Lelystad is ook in strijd met het uitgangspunt dat in elke provincie een volwaardige vestiging van de rechtbank gevestigd moet zijn.’ Het ‘uitkleden’ van de rechtbank in Lelystad leidt daarnaast tot kapitaalvernietiging, ‘omdat daarmee een relatief nieuw rijksgebouw in het centrum van Lelystad grotendeels leeg komt te staan.’ Lelystad zal er daarom alles aan doen om de minister van Veiligheid en Justitie te bewegen om de huidige vestiging van de rechtbank Midden-Nederland in Lelystad te behouden.

Verbijsterd
Burgemeester Annemarie Penn-te Strake van Maastricht, oud-rechter en acht jaar lid van het bestuur van de rechtbank Maastricht, is woest. Ze schreef gisteren in een brief aan minister Van der Steur ‘verbijsterd’ te zijn ‘over het onzorgvuldige (besluitvorming)proces’. De stad is namelijk op ‘geen enkel moment’ betrokken geweest bij de besluitvorming. ‘Het voorgenomen besluit tot sluiting van de vestiging van de rechtbank Limburg in Maastricht in de huidige vorm verbijstert des te meer omdat – naar wij inmiddels hebben vernomen - er in de afgelopen maanden al wel met de gemeente Roermond is gesproken over de toekomst van de rechtbank Limburg en een leegstaand particulier gebouw aldaar.’ Lokale overheden worden ongelijk behandeld, aldus Penn - te Strake, en dat ‘getuigt wat mij betreft niet van goed openbaar bestuur’. Gouverneur Theo Bovens twitterde maandag al: ‘Huidige bi-locatie resultaat zorgvuldige afspraken; waarom geen overleg vooraf?’ De gemeenteraad van Maastricht nam dinsdag een motie aan waarin de verkleining van het takenpakket in Maastricht ‘onacceptabel’ wordt genoemd. De stad wil alsnog betrokken worden bij de discussie over de toekomst van de rechtbanken.

Onbehoorlijk

Burgemeester Arnold Gerritsen van Zutphen noemt de bezuinigingsplannen ‘onacceptabel en onbehoorlijk omdat Zutphen de afgelopen jaren al zwaar is getroffen door het vertrek van Justitiediensten’. Ook hij beklaagt zich erover dat wordt teruggekomen op toezeggingen. ‘Niemand kan ver in de toekomst kijken, maar minister Opstelten heeft nog maar een paar jaar geleden luid en duidelijk uitgesproken dat Zutphen de eerstkomende jaren mag blijven rekenen op de vestiging van een volwaardige rechtbank. Met zo’n uitspraak kan nu niet aangestuurd worden op een ontmanteling.’ Burgemeester Gerritsen zegt het ‘heel terecht’ te vinden dat de Nederlandse Orde van Advocaten en politieke partijen ‘in het geweer komen’. ‘Een stevig protest vanuit allerlei geledingen is nodig om de Raad voor de rechtspraak en het ministerie ervan te overtuigen dat er een volstrekt verkeerde route wordt gekozen. Een gemeentebestuur redt het niet in zijn eentje.’

Anders
Op 8 september neemt de Raad voor de rechtspraak een definitief besluit over de bezuinigingen op de rechtbanken. Voorzitter Frits Bakker heeft gezegd ‘natuurlijk’ te gaan luisteren naar lokale bestuurders. ‘En dan kan het nog anders worden.’