Astens Manifest voor een vitalere democratie

Nu de nieuwe Statenleden allemaal goed en wel zijn geïnstalleerd is het wellicht een goed idee om eens te kijken hoe binnen de gemeente Asten eerder deze maand afspraken zijn gemaakt over de informatievoorziening. Raad en college hebben vastgelegd hoe zij samenwerken en hoe bestuurders verantwoording afleggen over het door hen of onder hun verantwoordelijkheid gevoerde bestuur.

Versterking

Asten is namelijk één van de eerste gemeenten die door het opstellen van een lokaal statuut de deelname aan de pilot ter versterking van het lokale bestuur succesvol heeft afgerond. Asten is ook de enige gemeente die actief de inwoners heeft betrokken bij de totstandkoming van het ‘Astens Manifest’. Het manifest moet de basis vormen voor een regelmatig gesprek tussen raad en college over het gevoerde bestuur. Doel is om de positie van raadsleden tegenover de wethouders en de burgemeester te versterken en daarmee een versterking van het lokaal bestuur als geheel.

Burgerplatform

In de aanloop naar het opstellen van het manifest heeft de gemeente eerst de mening van de inwoners gepeild via het burgerplatform TIP Asten. Voor het maken van beleid maakt de gemeente vaak gebruik van dit platform dat ongeveer 900 leden telt. De gemeente heeft er naar eigen zeggen goede ervaringen mee. In totaal hebben 439 inwoners hun mening gegeven over dit onderwerp. Een werkgroep met vertegenwoordigers van alle fracties, en een wethouder en een managementlid als adviseurs, heeft hierna de tekst van het manifest opgesteld. Ook externe partijen, waaronder de bureaus Necker en WagenaarHoes, hebben een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het manifest.

Vitaal

‘Astens Manifest: zo blijft onze democratie vitaal’ is de uiteindelijke titel van het manifest geworden. Het manifest is niet het sluitstuk van een traject, maar de start van een veranderingstraject dat de democratie sterker (vitaler) moet maken. Het doel van de vitale democratie maakt weer onderdeel uit van de Toekomstagenda 2030 van Asten. Het manifest beslaat één A4 en stelt meteen dat ‘in alles wat we doen de inwoners centraal staat’. Dat ideaal stelt eisen aan de samenwerking binnen en tussen het bestuur, de ambtenarij en de inwoners. Op de gehanteerde uitgangspunten en afspraken in het manifest is het bestuur aanspreekbaar.

Draagvlak

Het manifest heeft vier onderdelen, te beginnen met de ‘centrale waarden voor het samenspel’. Dat vereist een basis van gemeenschappelijke waarden: integer besturen en elkaar daarop aanspreken, respectvolle omgang, bereid zijn opvattingen bij te stellen en leren van elkaar en feedback geven. Dan volgt de rolopvatting van raad, college en ambtelijke organisatie. Ieder vervult zijn eigen rol en neemt die in met ‘een basishouding van vertrouwen’. De raad toont lef en is betrokken aan de voorkant van beleidsvorming. Ook neemt de raad meer initiatief, scheidt hoofd- en bijzaken en is zichtbaar voor inwoners. Het college betrekt de raad en inwoners vroegtijdig voor voldoende draagvlak voor beleidskeuzes.

Participatie

Het derde deel gaat over informatievoorziening en verantwoording. Belangrijk is dat die vanuit het college zoveel mogelijk is toegesneden op de behoeften van de raad. De afspraak is dat besluiten worden genomen 'op basis van volledige informatie, inclusief alternatieve scenario’s en de gevolgen van het niet-aannemen van het voorstel'. Het college informeert de raad actief en periodiek op de belangrijke thema’s. De raad haalt ook zelf informatie op bij inwoners. Daarmee is punt vier bereikt: mogelijkheden voor inwoners om te participeren. Naast de groepen die het gemeentehuis weten te vinden, is het zaak om ook andere groepen te bereiken. De raad geeft kaders mee bij participatietrajecten om teleurstelling te voorkomen. Er is ruimte voor eigen initiatief van inwoners en hen wordt ook gevraagd actief mee te denken en te doen.

Het Astens Manifest is eerder deze maand getekend in aanwezigheid van minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.