Gelderland neemt regie. Wie volgt?

Tot verdriet van sommige gemeentebesturen is Gelderland bezig met het gestaag terugsnoeien van het overschot aan ruimtelijke plannen. En wie niet horen wil, moet maar voelen. Zo blokkeerde het provinciebestuur eerder dit jaar de bouw van 650 woningen in Beneden-Leeuwen, gemeente West Maas en Waal. VVD-wethouder Jos van Gruijthuijsen noemde dat ‘desastreus’ voor zijn gemeente. Maar verbaasd kon de wethouder niet zijn, want enkele maanden eerder had de provincie in buurgemeente Druten precies hetzelfde gedaan.

Gelderland lijkt een van de weinige provincies, en misschien is zij zelfs wel de enige, die actief bezig is met het wegsnijden van overbodige plannen. Het was ook Gelderland dat vorig jaar zomer aan de wieg stond van afspraken in de regio Achterhoek (Doetinchem en omgeving), waarbij het aantal geplande woningen werd teruggebracht van 14 duizend naar nog geen 6 duizend.

Inmiddels zijn eveneens forse stappen gezet bij het terugdringen van overbodige plannen voor bedrijventerreinen. Uit inventarisaties bleek vorig jaar dat Gelderse gemeenten in totaal meer dan 1000 hectare aan onnodige projecten op stapel hadden staan. In sommige regio’s waren gemeenten zo gretig geweest, dat alleen al de planologische voorraad voldoende was voor de te verwachten behoefte in de komende 30 jaar. Daarnaast waren er dan ook nog ‘zachte plannen’ om deze voorraad verder uit te breiden. Enige regie leek daarom niet te veel gevraagd. En dat is precies wat de provincie heeft gedaan: regie voeren, om regionale afstemming te bereiken. Het gevolg is dat 800 hectare aan plannen voorlopig in de ijskast is gegaan.

De aanpak in Gelderland lijkt in schril contrast te staan met het beleid in diverse andere provincies. De Nijmeegse hoogleraar Tonny Nijmeijer publiceerde enkele weken geleden een onderzoek waaruit blijkt dat gemeenten in de met bevolkingskrimp kampende provincies Groningen, Zeeland en Limburg nog altijd te veel woningen in de planning hebben. Daarnaast signaleerde het Planbureau voor de Leefomgeving vorig najaar dat gemeenten in krimpregio’s een actief acquisitiebeleid voeren om bedrijven te werven.

Hoogleraar Nijmeijer vermoedt dat provinciebesturen te weinig lef hebben, en bang zijn om gemeenten tegen de haren in te strijken. Als dit inderdaad zo is, gaan de komende tijd nog veel problemen ontstaan. Het kabinet wil dat de provincies ruimtelijke taken overnemen van het Rijk. Dit betekent automatisch dat provinciebesturen bereid moeten zijn om meer te doen dan zoete broodjes bakken met gemeentebesturen. Met een deels nieuwe generatie gedeputeerden aan het bewind, is dit wellicht het juiste moment om het roer om te gooien.