Gooise Meren: oppositie snaaks coalitie in

Een bijzondere ontwikkeling in de gemeente Gooise Meren: oppositiepartij het Goois Democratisch Platform (GDP, 7 zetels) fuseert met de coalitiepartij Hart voor BNM (4 zetels). GDP werd de grootste partij in de gemeenteraad (7 zetels), maar viel tot onbegrip van de lijsttrekker Jelmer Kruijt buiten de coalitie. Nu is het met een omweg toch gelukt. Als de andere coalitiepartijen er ook mee instemmen.

Gefeliciteerd met de fusie. Het roept wel een hoop vragen op. Hoe kwam dit zo tot stand?

‘Er zijn in Gooise Meren grofweg twee lokale partijen die inhoudelijk niet zo ver van elkaar afliggen. Ze hebben hun eigen ontstaansgeschiedenis, maar er zit inhoudelijk weinig licht tussen. We hebben al vaker gekeken of we één lokale partij kunnen vormen. Dat is niet alleen duidelijker voor de kiezer, maar zo kunnen we ook nog krachtiger het lokale geluid laten horen en staan we sterker in de raad. Afgelopen jaren hebben we gekeken of een fusie lukt, maar het was steeds niet het goede moment om allerlei redenen. Daarom bleven we aparte partijen. Nu zijn wij de grootste partij, maar zitten we niet in de coalitie. We zijn weer in gesprek geraakt voor de zomer, toen Hart voor BNM wel in de coalitie zat. Dat ging opnieuw vanuit de gedachte: hoe kunnen we ervoor zorgen dat we samen het lokale geluid kracht bij kunnen zetten. Door de fusie zitten wij nu automatisch ook in de coalitie, dus dan zit je ook meer aan de knoppen. Het voordeel van nu fuseren is ook dat we de tijd kunnen nemen om de partij goed vorm te geven en de inwoners eraan te laten wennen voordat de volgende verkiezingen zijn.’

U bent al gaan praten voor de zomer, toen de coalitie al rond was. Is dat niet apart?

‘Er zijn direct na de verkiezingen bij de voor ons slechte uitgepakte coalitievorming best wat grote woorden over en weer gegaan en pittige debatten gevoerd, maar daar wilden we niet in blijven hangen. We zijn ons na de coalitievorming constructief gaan opstellen, toen nog niet wetende dat deze fusie zou komen. Je wilt de punten uit je programma verwezenlijken voor je kiezers. We hebben een andere manier gezocht om dat te bewerkstelligen. We hebben dus niet vanuit rancune het coalitieakkoord afgebrand, maar gekeken wat we ermee zouden kunnen. En toen bleek het helemaal niet zo verkeerd. Daarom hebben we er, tot verrassing van sommigen, onze steun aan gegeven. Wel is het een akkoord op hoofdlijnen, dus kan het in  zekere zin nog veel kanten op. Op deze manier hebben we een ander gezicht laten zien en dat is opgevallen bij andere partijen. Zeker bij Hart voor BNM. Op deze basis kunnen we prima de handen ineenslaan, dus hebben we de ‘fusie-handschoen’ weer opgepakt. Er gingen allerlei gesprekken aan vooraf, inhoudelijk en organisatorisch. Afgelopen maandag kwamen we afzonderlijk met de leden bijeen. Unaniem waren die het eens met de gekozen koers. Eerste stap is het samenvoegen van de twee fracties en later de verenigingen. En een nieuwe naam natuurlijk.’

U heeft het goed stilgehouden. De andere partijen wisten van niets.

‘Ja, we vinden dit primair een partijaangelegenheid. Het is eerst aan de leden om zich erover uit te spreken. We hebben de collega’s wel voorafgaand aan de bekendmaking naar buiten toe gebeld. We begrijpen heel goed dat het bij hen als donderslag bij heldere hemel binnenkomt. Ze waren in de veronderstelling met andere mensen aan tafel te zitten en nu krijgen ze ineens GDP erbij cadeau. Maar de oorsprong ligt op partijniveau. Er hoeft geen nieuw coalitieakkoord te komen en geen aangepaste samenstelling van het college. Wij sluiten aan.’

De fusie is een zuiver strategisch zet, zei je donderdag in de lokale pers. Een meesterzet, noemde PvdA-fractievoorzitter Rolien Bekkema het. Wat is nu jullie positie? Zijn jullie hiermee automatisch een coalitiepartij?

‘Vanavond komen we bijeen met de coalitiepartijen. We moeten er natuurlijk nog wel met elkaar over spreken, nu het stof is neergedaald. Met elkaar gaan we kijken of we de neuzen dezelfde kant op kunnen krijgen. De huidige coalitie is er nog. Staatsrechtelijk is het volgens mij correct dat we nu onderdeel uitmaken van de nieuwe coalitie. Maar goed, het werkt niet alleen staatsrechtelijk, er is ook een gevoelsaspect.’

Er hoeft echt geen wethouder bij of een wethouderwissel te komen? De zetelverhouding in de coalitie is immers veranderd.

‘Dat is niet aan de orde. De verhouding in de raad is nu ook anders. Er zijn nog maar vijf oppositiezetels over. Daar moeten we wel rekening mee houden, met de oppositie. We moeten misschien wat meer in de richting denken van een raadsbrede benadering. We hebben bij de formatie ook al gezegd dat we voor een raadsakkoord zijn. Nu is het al bijna raadsbreed, op vijf zetels na. In de uitwerking van het coalitieakkoord moeten we misschien wat meer toenadering zoeken richting de oppositie.’

Jullie zijn de afgelopen tijd ‘constructiever’ geweest dan voorheen, zoals je een half jaar geleden ook beloofde, maar er moet eerst vertrouwen zijn, aldus coalitiepartijen VVD en D66. Hoe ga je dat winnen?

‘Je kunt het heel lang over vertrouwen hebben, maar je krijgt het alleen maar door het te doen. Nu moeten we gewoon aan de slag en niet teveel tijd verliezen. Ik heb er alle vertrouwen in dat het goed komt. We hebben onze constructieve kant laten zien. We waren de afgelopen periode een kritische oppositiepartij,  dat is wezenlijk anders dan een coalitiepartij. Dat moet men wel meenemen in de beeldvorming van een partij. Wat ons betreft zijn er geen belemmeringen om de samenwerking aan te gaan.’

Of is ook een andere combinatie mogelijk? U had het een half jaar geleden over de optie met D66 als romppartij en nog een derde partij erbij. Dat zou recht doen aan de verkiezingsuitslag, zei u. Is dat nog steeds een optie?

‘Informateur Peter Rehwinkel opperde destijds een coalitie-plus variant en daar komen we nu feitelijk ook op uit. Ik heb hem ook dit nieuws gemeld. Hij vindt dit een interessante en goede ontwikkeling, ook voor het vertrouwen van de inwoners in de democratie. Veel mensen begrijpen namelijk niet dat grootste partij niet in de coalitie komt. Die vraag stellen ze mij dan. Ik leg ze dan uit dat wij geen absolute meerderheid hebben en er uiteindelijk een andere meerderheidscoalitie is gekomen. Zo kan het lopen. Maar het kan wel vragen oproepen. Op deze manier zitten we nu als grootste partij alsnog in de coalitie. Dat voelt bij veel mensen als iets goeds.’

Hoe gaat dit proces nu verder? U heeft vrijdagavond overleg met de andere partijen. Wat is de kans dat u volgende week echt coalitiepartij bent?

‘Ik denk dat de kans heel groot is dat we volgende week met deze coalitie verder gaan. Dat is onze insteek.’