Na Solingen kansloze asielzoekers sneller uitzetten

Op de dag dat Duitsland begon met grenscontroles begon om ongewenste immigranten tegen te houden, debatteerde het Europees Parlement over veiligheid vanwege de aanslag in Solingen die in augustus drie levens kostte.

Bescherming

Meer aandacht voor radicalisering, snellere uitzettingen van kansloze vluchtelingen en racisme nooit accepteren, dat moet de inzet zijn om drama’s als in Solingen te voorkomen. Dat hield Eurocommissaris Ylva Johansson (Binnenlandse Zaken) het Europees Parlement voor tijdens het debat, maandagavond. ‘We moeten meer doen aan bescherming van alle 450 miljoen Europeanen die hier wonen, inclusief de drie miljoen die hier jaarlijks komen voor werk, liefde of studie.’

Niet gebeurd

De dader van ‘Solingen’, een uitgeprocedeerde Syrische asielzoeker, had al begin 2023 moeten worden uitgezet naar Bulgarije, zijn eerste land van aankomst in de Europese Unie. Maar dat was niet gebeurd. Johansson wil dat de lidstaten mensen sneller uitzetten als ze hier geen verblijfsstatus kunnen krijgen. Dat percentage ligt volgens haar nu op 32 procent. ‘Tegelijk mogen we racisme nooit accepteren’, stelt ze.

Radicalisering

Ook wil Johansson een betere aanpak van radicalisering. Daarvoor heeft ze eerder al The EU Knowledge Hub 2.0 in het leven geroepen, waar praktijkexperts, beleidsmakers en wetenschappers elkaar ontmoeten in allerlei vormen van activiteiten als studiebezoeken, trainingen en toekomstverkenningen.

Waakzaamheid

Praten is ook een deel van de oplossing. Tineke Strik (GroenLinks) pleitte voor waakzaamheid tegen dit soort gruwelijke aanslagen én waakzaamheid tegen demonisering. Volgens haar moeten we toe naar bewezen oplossingen voor het vraagstuk. Ook de Duitse Özlem Demirel (Die Linke) wees erop dat de dreiging van islamitisch terrorisme hand in hand gaat met activiteiten Europese fascisten en vroeg zich af waarom er is bezuinigd op integratie en taalcursussen.

Implementeren

De veiligheid van de buitengrenzen is volgens Johansson geregeld in het migratiepact dat in de zomer is afgesproken tussen lidstaten en Europees Parlement. De lidstaten moeten dat nu implementeren. Het migratiepact voorziet onder meer in opvang en screening van asielzoekers aan de buitengrenzen van de EU en bijvoorbeeld onderlinge hulp van lidstaten aan lidstaten die het moeilijk hebben met de opvang. Voor Nederland ziet Marieke Ehlers (PVV) een oplossing. Uitgeprocedeerde asielzoekers worden volgens haar door haar minister Faber in ons land straks sneller uitgezet. ‘Het kan anders’, stelde ze. 

Verdeeld

Het Europees Parlement zelf is al jaren hopeloos verdeeld over de terugkeerrichtlijn die al sinds 2018 op tafel ligt. Dat voorstel voorziet in snellere terugkeerprocedures, en gezamenlijke afspraken tussen lidstaten hoe er om moet worden gegaan met het vertragend effect van een beroepszaak tegen uitzetting. Volgens CDA’er Jeroen Lenaers – die snellere uitzettingen wil – is het de schuld van 'links' dat er nog geen akkoord is tussen de lidstaten en het Europees Parlement, over terugkeer, omdat ‘links’ zo veel wensen toevoegt aan het voorstel.

Herzien

Die wensen betreffen onder meer het herzien van de definitie wanneer sprake is van onderduik om aan uitzetting te ontkomen, het geven van duidelijke voorlichting aan aspirant-terugkeerders over de procedure, de beslissing zelf en de rechten en plichten in die procedure in een taal die de migrant begrijpt, blijkt uit de historie van de debatten.

Rechtser geluid

Strik, hoogleraar migratierecht en rapporteur op dit gebied, noemt het verwijt van Lenaers een populistische steek onder de gordel. Volgens haar is het proces de afgelopen jaren juist door de Europese Volkspartij (waar het CDA deel van uitmaakt) getraineerd. Volgens haar weet Lenaers dit heel goed. ‘Sinds vorig jaar zomer wilde hij al helemaal geen gezamenlijke positie meer van het Europees Parlement omdat hij liever wilde dat de Commissie het voorstel zou intrekken en de Raad waar de lidstaten in zitten een nieuw standpunt kon bepalen. Wat mij betreft is het voorstel uit 2018 een goede basis, maar inmiddels wil een grote meerderheid van het Europees Parlement een veel rechtser geluid.’

Europol

Ook de inzet van Europol kan helpen, denkt Raquel García Hermida-van der Walle (D66). De organisatie met als hoofdzetel Den Haag heeft budget nodig voor nieuwe taken zoals het opsporen smokkelaars, voor 2025 in totaal 263 miljoen euro. De Commissie wil niet meer dan 233 miljoen geven, en de Raad volgt dit. Hermida-Van der Walle heeft voorgesteld om terug te gaan naar die 263 miljoen, en heeft daar brede steun in het Europees Parlement voor gekregen.