Een stille vuist voor saamhorigheid

Aan saamhorigheid gaat vaak iets vreselijks of zelfs een ramp vooraf. Dat realiseerde ik me toen ik, daags na het afschuwelijke schietincident op het 24 Oktoberplein, met vele duizenden deelnemers in een stille optocht door de straten van Utrecht liep.

Het leed, de zorgen en het verdriet dat de gebeurtenis veroorzaakt had, bracht mensen dichter bij elkaar. Mensen van allerlei afkomst, met allerlei politieke voorkeuren, levenswijzen, geloven en opvattingen, liepen zij aan zij door onze mooie stad. Het vervulde mij met een mengeling van verdriet en trots. Verdriet om de nabestaanden, de slachtoffers en hun familieleden. Trots op alle hulpverleners en al die inwoners die een signaal wilden afgeven: geweld drijft ons niet uiteen. Een stille vuist voor saamhorigheid.

Het schietincident op die maandag 18 maart deed de samenleving schudden. Het dreigingsniveau werd verhoogd naar niveau vijf, wat bijna automatisch betekende dat mensen binnen moesten blijven. Nooit eerder werd in ons land dit dreigingsniveau afgekondigd. Alles stond op scherp.

Bij een incident van deze omvang zijn alle ogen op je gericht, zelfs vanuit verre buitenlanden. Dat we elkaars handelen bij een calamiteit als deze zo nauwlettend in de gaten houden, is een goede zaak. We kunnen leren van de ervaringen. De hulpdiensten en bestuurders oefenen regelmatig hoe moet worden gehandeld als zich een crisis voordoet. Maar hoe goed je je ook voorbereidt, de werkelijkheid is altijd anders.

De emoties die bij zo’n gebeurtenis naar boven komen, kun je nooit van te voren oefenen. Als burgemeester erken je die emoties en doe je er alles aan om de rust te bewaren, samen met heel veel anderen (na)zorg te bieden en de inwoners te verbinden. Juist bij zo’n gebeurtenis is het belangrijk dat we elkaar opzoeken en elkaar troosten. Die saamhorigheid zag ik bij de stille tocht op die vrijdagavond. En die saamhorigheid is ook in de weken en maanden na zo’n incident als dit, hard nodig.

Voor de meeste mensen gaat het leven verder. Ze hervatten hun bezigheden en denken nauwelijks nog aan wat er gebeurde op die donkere maandagochtend de 18e maart. Maar voor de slachtoffers, hun nabestaanden, de ooggetuigen en de omstanders is het leven voorgoed veranderd.

Als volksvertegenwoordigers en bestuurders, lokaal en landelijk, moeten we ondanks alle verschillen het belang van saamhorigheid blijven benadrukken. Laten we samen die stille vuist voor saamhorigheid maken.

Jan van Zanen is voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten