Een goede topvrouw stuurt zichzelf aan

In de inleiding van De essentie van vrouwelijk leiderschap geeft Karin Jironet een verklaring voor die slechte score. Het glazen plafond komt volgens haar voort uit het feit dat topfunctionarissen worden geselecteerd op basis van de eisen die organisaties aan leiderschapskwaliteiten stellen, niet op kenmerken die een leidinggevende zou moeten bezitten. En organisaties, het bedrijfsleven voorop, zijn in de westerse wereld ingericht naar mannelijke normen.

Jironet, theologe en psychologe en coach van vrouwelijke topmanagers bij De Baak VNO-NCW, presenteert een visie op leiderschap die gericht is op het individu. Een geslaagde leider - vrouw én man - is volgens haar een persoon die zichzelf goed kan aansturen. In de meest grondige zin van het woord. ‘Een leider is iemand die haar gedachten, gevoelens en keuzes die zij in het dagelijks leven maakt, bewust erkent’, schrijft ze. De vrouwen die zij coacht naar ‘authentiek en integer leiderschap’, gaan in psychoanalyse. Jironet neemt haar topvrouwen mee naar de kindertijd en leert hen hun kwetsbaarheden te aanvaarden. Pas als dat is gebeurd, is een leider in staat evenwichtige beslissingen te nemen en medewerkers zodanig aan te sturen dat het beste uit het team wordt gehaald - en dus het beste resultaat wordt bereikt.

Managers die zichzelf op deze manier willen (laten) coachen, moeten van goede huize komen. Zeker omdat Jironets methode behoorlijk onorthodox is. Ze onderzoekt karakterstructuren aan de hand van de emo tionele polen die Dante in zijn Goddelijke Komedie tegenkomt op de Louteringsberg (bijvoorbeeld trots en bescheidenheid, woede en zachtmoedigheid). Daarnaast gebruikt ze veel verhalen uit de westerse cultuur, zoals de mythe van Narcissus en Echo. Wie niet al enigszins vertrouwd is met zelfreflectie, inzichten uit de psychologie en literaire referentiekaders zal Jironets theorie op zijn best in twijfel trekken, maar waarschijn lijker nog onmiddellijk terzijde leggen.

Het boek van Jironet is vooral stof voor leidinggevenden die zich willen ontwikkelen. Verwacht dus geen inspiratie voor diversiteitsbeleid of andere personeelsstrategieën. Dat neemt niet weg dat Jironet in haar slotbeschouwing terecht opmerkt dat deze tijd vraagt om nieuwe vormen van leiderschap. Traditionele machtsposities in hiërarchische structuren verliezen terrein. Een moderne leider overtuigt en inspireert op grond van zijn persoonlijkheid. Hij - of zij - is dienend en heeft oor en oog voor de medewerkers. Talloze onderzoeken wijzen uit dat bedrijven die meer vrouwen op topposities hebben het beter doen, ook in crisistijd. Zou het een soms met het ander te maken kunnen hebben?

Linda van Tilburg is journalist

Karin Jironet: De essentie van vrouwelijk leiderschap. Omgaan met de spanning tussen persoonlijke ontwikkeling en sociale rollen. Business Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2010, ISBN 9789047002789, € 19,90.