70 nieuwe partijen in 10 grote steden

In de tien grootste steden doen in totaal 179 politieke partijen mee aan de gemeenteraadverkiezingen van volgende maand. Onder hen bevinden zich 70 nieuwkomers. In de huidige raden in deze steden zijn momenteel 125 fracties actief. 

Dat blijkt uit inventarisatie door Binnenlands Bestuur. In het versnipperde Lelystad, waar Binnenlands Bestuur de afgelopen vier jaar regelmatig over het functioneren van de raad berichtte, proberen nu 17 partijen een of meer van de 35 raadszetels te veroveren. Momenteel telt de raad 15 fracties, maar dat fluctueerde de afgelopen jaren behoorlijk. Gestart werd met 14 fracties maar na diverse afsplitsingen telde zij er op haar ‘hoogtepunt’ 17, waaronder 7 eenmansfracties. Het is (nog) niet duidelijk hoeveel partijen meedoen in de overige 323 gemeenten waar op 14, 15 en 16 maart verkiezingen zijn. Zulke gegevens worden voorafgaand aan de verkiezingen niet centraal geregistreerd. Bij raadsverkiezingen melden de centrale stembureaus van alle afzonderlijke gemeenten welke partijen met welke kandidaten aan die verkiezingen meedoen. Alle uitslagen worden straks wel via de Kiesraad centraal bekend gemaakt.

In Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht staan 20 partijen of meer op de kandidatenlijsten die op 4 februari door de centrale stembureaus in orde zijn bevonden. Amsterdam spant met 26 partijen de kroon, waaronder 14 nieuwkomers. Het is geen record, want in maart 2018 probeerden 28 partijen een plekje in de Amsterdamse politieke arena te bemachtigen. De huidige 45-koppige raad telt 15 fracties. In Den Haag doen 21 partijen mee; eentje meer dan in 2018. Op de kandidatenlijst staan 9 nieuwkomers; partijen die nu niet in de raad zitten. In Utrecht doen met 20 partijen 4 partijen meer mee dan in 2018, waarvan 8 nieuwkomers. De raad heeft nu 12 fracties. In Rotterdam doen nu evenveel partijen (20) aan de verkiezingen mee als in 2018. In de Maasstad zijn nu 13 fracties actief.

Geen record

In Almere, Breda, Eindhoven, Groningen, Nijmegen en Tilburg dingen tussen de 14 en 17 partijen mee naar een plekje in de nieuwe gemeenteraden. Dat is voor Almere, Nijmegen en Tilburg net zoveel als in 2018. In Breda doen met 15 partijen 2 partijen meer mee dan in 2018. In Eindhoven doet er 1 partij meer mee dan vier jaar geleden; de teller staat nu op 17. In Groningen zijn dat er 16; 3 meer dan met de herindelingsverkiezingen van november 2018. De praktijk wijst uit dat lang niet alle (nieuwe) partijen voldoende stemmen voor zich weten te winen en daardoor zetelloos blijven. Zo haalden in Amsterdam in maart 2018 slechts 15 van de 28 deelnemende partijen een of meer zetels. Er valt nu dan ook nog niets te zeggen over al dan niet verdere versnippering. Na de reguliere raadsverkiezingen van maart 2018 kwam het gemiddelde uit op 7,6 fracties per raad. Dat was gemiddeld een halve partij meer dan na de raadsverkiezingen in 2014.

Na de herindelingsverkiezingen van november vorig jaar, tellen de 4 nieuwe raden gemiddeld 10,5 fracties. Of die toenemende versnippering een opmaat is naar de uitkomst volgende maand, is koffiedik kijken. In diverse gemeenten houden nu zittende fracties het voor gezien. Nida doet nergens meer aan de raadsverkiezingen zit mee. Nu zit de partij nog in de raad van Amsterdam, Den Haag Rotterdam en Almere. JA21, PVV en de SGP stoppen in de Maasstad. In alle onderzochte gemeenten doet FvD mee; in 9 daarvan voor het eerst. Alleen in Amsterdam zit FvD nu in de raad. In Eindhoven en Amsterdam doet de flamboyante Johan Vlemminx aan de verkiezingen mee; dit keer met de feestpartij. In 2010 deed hij in Eindhoven mee met de door hem opgerichte Partij voor de Toekomst, maar haalde geen zetel en liet weten, ook na eerdere vergeefse poging in de Kamer te komen, definitief met de politiek te stoppen. Het nieuwe conflict tussen rijk en gemeenten gaat ten koste van kwetsbare kinderen en gezinnen, schrijft BGZJ. De snelste manier om uit de impasse te komen is het van tafel halen van de in het coalitieakkoord opgenomen bezuiniging, stelt het in zijn brief. De G40 stelt dat het niet past ‘financieel sterk in te grijpen op de gemaakte afspraken.’ Dat moet worden teruggedraaid.