Nieuw provinciebestuur Noord-Brabant laat op zich wachten

Vorige week zijn de onderhandelingen over een nieuw provinciebestuur voor Noord-Brabant na een maand reces hervat. De provincie is met afstand de laatste om een coalitieakkoord te sluiten. De onderhandelaars van VVD, GroenLinks, PvdA, SP, Lokaal Brabant en D66 moeten werken onder ingewikkelde omstandigheden. De provincie heeft in de afgelopen periode weinig bestuurlijke stabiliteit gekend. Ook is Noord-Brabant de enige provincie die toen het kabinet eind juni viel, nog geen inhoudelijk (concept-)akkoord had.

Vijftien gedeputeerden

Brabanders zagen in de afgelopen provinciale regeerperiode (2019-2023) maar liefst vijftien gedeputeerden van zeven verschillende partijen de revue passeren. De eerste coalitie, van VVD, CDA, GroenLinks, D66 en PvdA viel al in december 2019 uiteen. Het CDA stapte vanwege oplaaiende boerenprotesten uit het college.

Het nieuwe college van VVD, CDA, Lokaal Brabant en Forum voor Democratie hield het nog geen maand vol. Forum voor Democratie verloor al snel het vertrouwen van de andere partijen. Uiteindelijk maakte een college van VVD, CDA, D66, PvdA, GroenLinks de termijn vol, al is D66-gedeputeerde Anne-Marie Spierings in juni 2023 vertrokken vanwege een nieuwe baan.

Slechte voorbode

De roerige regeerperiode 2019-2023 bleek een slechte voorbode voor de huidige formatie. Weer is de omgang met de agrarische sector een struikelblok in bestuurlijk Brabant. Niet het gehalveerde CDA, maar nieuwkomer BBB botste half juni met VVD, PvdA en GroenLinks. Volgens toenmalig formateur Pieter Verhoeve (SGP) lag er al een akkoord, toen BBB met aanvullende eisen over stikstof, natuur, landbouw en water kwam.

Toen op 30 juni het kabinet Rutte IV viel, was Noord-Brabant de enige provincie waar nog geen verregaande inhoudelijke overeenstemming was bereikt. Weliswaar stapte in Friesland vlak voor de val van het kabinet de PvdA uit de onderhandelingen, maar die partij was een week later al vervangen door de FNP. De Friese VVD sprak van ‘tekenen bij het kruisje’.

Opstapeling problemen

Na het klappen van de onderhandelingen met BBB, zijn er op het provinciehuis in Den Bosch nieuwe onderhandelingen begonnen met VVD, PvdA, GroenLinks, Lokaal Brabant, D66 en SP. Deze onderhandelingen zijn vorige week na een paar weken reces voortgezet. Zicht op een akkoord is er nog steeds niet, en de moeilijkheden stapelen zich door de lange formatie inmiddels op. Met de val van het kabinet is de onduidelijkheid rondom dossiers als stikstof, waarover provincies zich al vaak beklaagd hebben, niet minder geworden.

Ondertussen geldt in Noord-Brabant vanwege die stikstofcrisis al maanden een vergunningsstop. Diverse projectontwikkelaars en werkgeversorganisatie VNO-NCW Brabant-Zeeland drongen dit voorjaar al bij de formerende partijen aan op een snel einde aan de stop, tot nu toe zonder resultaat. Hoewel de formerende partijen de politieke en maatschappelijke druk om eruit te komen voelen, is het niet duidelijk of dat ook tot een snel resultaat zal leiden.

‘Ze hebben wel haast, laten we het zo zeggen’, vertelt een woordvoerder van de provincie. Maar hoe vaak de partijen elkaar spreken en of er een akkoord in zicht is, weet hij niet. ‘Het is een gesloten proces’. Zo gesloten, dat ook de fracties van de onderhandelende partijen niet reageren op de vraag hoe de formatie er na de kabinetsval voor staat.