Doordrukken besluiten door deel raad ‘schandalig’

De noodwet die het voor gemeenteraden en Provinciale Staten mogelijk maakt om digitaal te stemmen is een uitkomst in deze corona-tijden, maar er zitten ook haken en ogen aan. Gemeenten moeten bovendien de periode tot aan de inwerkingtreding van de noodwet niet misbruiken om besluiten er nog even doorheen te drukken. Het zou goed zijn als alle gemeenten met eenzelfde digitale vergadertool gaan werken. Het rijk moet gemeenten financieel ondersteunen, zoals het dat ook doet bij zzp’ers en ondernemers.

Onwenselijke effecten

Dat stelt Bahreddine Belhaj, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. Hij is heel blij dat de ministerraad naar alle waarschijnlijkheid morgen instemt met de noodwet die digitaal stemmen mogelijk maakt. ‘We zien nu onwenselijke effecten vanwege hiaten in de huidige wetgeving. Het is heel wenselijk dat het democratische systeem weer soepeltjes kan verlopen en de raad weer snel aan de knoppen kan draaien.’

Controversiële besluiten

De noodwet zal op 10 april in werking kunnen treden. ‘Mijn zorg is dat gemeenten in de tussentijd besluiten versneld nemen, door een deel van de raad.’ Hij kent gemeenteraden waar de afgelopen tijd controversiële besluiten door een paar raadsleden zijn genomen, terwijl de rest van de raad het daarmee niet eens was. Namen van gemeenten wil hij niet noemen. ‘Het zijn gelukkig incidenten, maar het is een onwenselijke situatie. Dit kan niet en het is schandalig dat het gebeurt. Democratie blijft, de coronacrisis niet.’

Losse eindjes

Hij pleit ervoor dat alle gemeenten dezelfde digitale vergadertool gaan gebruiken. Diverse gemeenten die nu experimenteren met online vergaderen gebruiken verschillende systemen. De ene gebruikt Zoom, en komen daar weer op terug, de ander Microsoft Teams en er zullen ook nog andere systemen worden ingezet. ‘Laat ict’ers kijken wat de beste manier is en laten we dat systeem dan allemaal gaan gebruiken. Om willekeur te voorkomen zou dat wenslijk zijn.’ Burgers moeten in ieder geval ook de mogelijkheid krijgen om de raadsvergadering digitaal te volgen. ‘Dat is een vereiste van de wet’, aldus Belhaj. In Lelystad, de gemeente waar Belhaj raadslid is, gebruiken ze daar bijvoorbeeld Facebook voor. Een van de losse eindjes aan de noodwet is de inspraak door burgers. ‘Dat moet wel worden geregeld.’

Deadlines verschuiven

Belhaj vindt dat het rijk een aantal deadlines voor gemeenten moet verschuiven. Zo moeten gemeenteraden voor 1 juni een klap geven op hun regionale energiestrategie (RES). ‘Raden zijn vanwege de coronacrisis al een tijdje niet bij elkaar geweest. Ze moeten straks de tijd krijgen om er fatsoenlijk over te debatteren.’

Financieel ondersteuningspakket 

Grote zorgen maakt hij zich over de gemeentelijke financiën. Gemeenten stond het water voor de coronacrisis al aan de lippen door de tekorten in met name het sociaal domein. Nu ondersteunen gemeenten op diverse manieren hun burgers die in financiële nood komen. ‘Daar moet het rijk goed naar kijken.’ Het zou volgens hem geen slecht idee zijn als het rijk ook met een financieel ondersteuningspakket voor gemeenten komt, zoals het rijk dat ook heeft voor zzp’ers en ondernemers. ‘Het kan niet zo zijn dat alle gemeenten straks een artikel 12-gemeenten worden.’