Aboutaleb: ‘De stad is ieders pakkie-an’

De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb is voor de tweede keer uitgeroepen tot de beste lokale bestuurder. In Binnenlands Bestuur nu eens geen vraaggesprek over islam of terreur, maar over burgerschap.

Onzichtbare criminaliteit
‘Net zoals ik Rotterdammers vraag wat ze zelf kunnen doen als het gaat om straatvuil, vraag ik Rotterdammers wat ze zelf kunnen doen bij de bestrijding van criminaliteit. Voor het vuil hebben we stadsbeheer en voor de criminaliteit de politie. Die zijn er voor jou als Rotterdammer, maar je moet ook zelf wat doen voor je stad. We maken Rotterdam met z’n allen.’

Burgerschap is geen luxe maar onontbeerlijk om de samenleving leefbaar te houden, aldus burgemeester Aboutaleb (PvdA). De aanpak van ondermijnende criminele activiteiten in wijken (drugs, witwassen, malafide huisbazen, vrouwenhandel) heeft volgens Aboutaleb alleen zin als buurtbewoners niet de andere kant opkijken maar hun ogen openhouden. ‘Mensen zeggen: het is mijn pakkie-an niet, maar het is hun pakkie-an wel!’ En dus trekt de burgemeester al maanden de wijken in om van bewoners te vernemen wat ze van de ‘onzichtbare’ criminaliteit in hun buurt merken. De verdachte belwinkel, de garage die tot ‘s avonds laat open is, steeds weer nieuwe buren en vreemd volk. Aboutaleb: ‘Deze onzichtbare criminaliteit vreet aan de stabiliteit van de samenleving. Hoe willen we dat mensen hun kinderen goed opvoeden als die kinderen zien dat buurtjongeren zonder werk in onbetaalbare auto’s rondrijden en de duurste horloges dragen?’

Onzin verkopen
Met de wanhoop over het verlies van de eigenheid in de buurt moet een gemeentebestuur rekening houden, maar een burgemeester kan, en moet volgens Aboutaleb ook hardop durven zeggen dat mensen onzin verkopen. Maar hij moet altíjd luisteren. Dat is iets anders dan gelijk geven. ‘Hoeveel stront je vervolgens ook over je heen krijgt’, zegt burgemeester Aboutaleb. ‘Als je als gemeentebestuurder niet alleen naar schreeuwers luistert en doet wat zij willen, maar anderen betrekt bij je beslissingen, dan word je al snel als regentesk weggezet. Je luistert niet als je niet doet wat mensen willen. Daarvoor moet je als gemeentelijke overheid een olifantenhuid ontwikkelen. Als je weet uit welke hoek de wind waait, dan moet je niet in de richting van die wind buigen. Je moet de standpunten goed analyseren, maar mensen niet naar de mond praten omdat ze een grote mond hebben’, zegt hij. ‘Dan ben je geen knip voor de neus waard. Soms betekent leiding geven ruimte geven aan mensen en soms betekent het iets anders beslissen dan wat ze willen.’

Verkeerd gedrag
Mensen verwachten van alles en nog wat van de stad, maar wat doen ze zelf voor die stad? Burgemeester Aboutaleb vraagt het niet alleen, hij wil ook dat de Rotterdammers wat doen. Eist het zelfs. ‘Ik vind echt dat burgers elkaar moeten aanspreken op verkeerd gedrag. Zelfredzaamheid en meldingsbereidheid zijn een belangrijk aspect van mijn beleid als burgemeester. Ik verlang dat van burgers, zeker weten. We hebben drieduizend agenten in Rotterdam. Dat is bij lange na niet voldoende om overal te kijken en te zijn. Ik mobiliseer graag die 1,2 miljoen ogen en 1,2 miljoen oren.’

Komst asielzoekers
Burgemeester Aboutaleb heeft goede hoop dat zijn beroep op burgerschap aanslaat in de Maasstad. Want dat Nederland tot op het bot is geïndividualiseerd, waarbij er alleen maar rechten zijn en geen plichten, gelooft hij niet. ‘Misschien dat dit geldt voor mensen in villawijken, die financieel zo zelfstandig zijn dat ze geen enkele boodschap hebben aan welke overheid dan ook, maar de werkelijkheid is dat in een wijk als Beverwaard een paar honderd mensen zich verzetten tegen de komst van asielzoekers maar dat een veelvoud zich meldt als vrijwilliger. Er is ruimte voor betrokkenheid in de samenleving. Dat moeten we laten zien en belangrijk maken.’

Lees het hele interview in Binnenlands Bestuur nr. 2 van deze week (inlog)