De staat van de mens

En ik haal graag Aristoteles aan, die het belang van burgerschap centraal stelde in de polis, de toenmalige stadsstaat. In zijn visie was de vrijheid van de burger gekoppeld aan de vereiste dat deze zich niet afzijdig hield van de gemeenschap. Wat een prachtige, eenvoudige regel! Vrijheid die niet vrijblijvend is, maar inspanning vereist.
 

Het doet mij dan ook pijn te moeten constateren dat de ‘overheid’ voor vele burgers tot een anoniem, technocratisch instituut is verworden, waarin elites hun zaakjes bedisselen. En dat de organisaties die de overheid gezamenlijk vormen veel moeite hebben met het daadwerkelijk in contact staan met de samenleving, ja soms zelfs tot een nauwelijks verhuld wantrouwen aan toe jegens de burger.
 

Ik geloof echter ook dat in deze tijd de condities aanwezig zijn voor een fundamentele omslag in de verhouding tussen staat en mens. De decentralisatie van overheidstaken, de ontwikkeling van de informatiemaatschappij en de netwerksamenleving confronteert de overheid namelijk met het feit dat zij op vele terreinen niet meer verantwoordelijk is, dat het informatiemonopolie niet meer bestaat en dat de uit het industriële tijdperk stammende bureaucratische werkwijze niet meer voldoet.  Maar bovenal is er de economische crisis die alle zekerheden op haar grondvesten doet schudden.
 

 “Never waste a  good crisis”, zei Milton Friedman ooit. Of je het verder eens of oneens bent met deze liberale denker, dit is een briljant advies. Nu is de tijd voor vernieuwing. Zou het niet prachtig zijn als de overheid leert loslaten en ruimte geeft aan de burgers. Ruimte die niet vrijblijvend is, maar verantwoordelijkheid vereist. Als de overheid stopt met het denken vanuit risicobeheersing en rechtsgelijkheid en start met denken vanuit kansen en de kracht die in ongelijkheid schuilt. En de budgetbenadering, waarin oplossingen alleen bestaan in termen van geld, inwisselt voor een visie vanuit waardecreatie. Als de democratie nieuw leven ingeblazen wordt door directe invloed voor de burger op datgene dat hem rechtstreeks aangaat. Nu is de tijd.
 

En er is niet zoveel voor nodig, denk ik als optimist. Vertrouwen op de kracht van de samenleving en haar zelforganiserend vermogen, dat vooral. En veel publiek leiderschap met lef, dat ook, om de doorbraken te forceren.

Johan Bouwmeester

*Lees ook columns van andere BB Top Influencer-finalisten>>
*Al LinkedIn-lid? Zoek de finalisten op in de BB Linkedin-groep of in één van de subgroepen:
 

 Arbeidsmarkt & Carrière  
 Digitaal Besturen 

 Financiën 

 Openbare Orde en Veiligheid 

 Ruimte en Milieu 

 Sociaal