Advertentie

Commissie-Van Aartsen: toezicht ver onder de maat

Het is slecht gesteld met het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH). Het ontbreekt de omgevingsdiensten aan kennis en doorzettingsmacht. Het rijk voert geen overkoepelende regie. ‘Doordat het stelsel niet functioneert zoals bedoeld, ontstaat vermijdbare schade.’

04 maart 2021
Tata-steel-hoogovens-IJmuiden--pic3.JPG

Het is slecht gesteld met het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH). Het ontbreekt de omgevingsdiensten aan kennis en doorzettingsmacht. Het rijk voert geen overkoepelende regie. ‘Doordat het stelsel niet functioneert zoals bedoeld, ontstaat vermijdbare schade.’

Hard oordeel

Dat is het harde oordeel van de adviescommissie onder leiding van Jozias van Aartsen in het rapport Om de leefomgeving. De commissie kreeg in juni 2020 van staatssecretaris Stientje van Veldhoven (IenW) de opdracht te adviseren over maatregelen die het VTH-stelsel op milieugebied slagvaardiger en effectiever kunnen maken. Aanleiding waren de frequent voorkomende milieu-incidenten bij onder meer Tata Steel en Chemelot.

 

Onvoldoende robuust

Volgens de commissie is de onafhankelijkheid van de omgevingsdiensten bij het uitvoeren van hun taak ten onrechte ondergeschikt gemaakt aan nabijheid bij het bevoegd gezag.  Daarnaast zijn de omgevingsdiensten ‘onvoldoende robuust’ om hun toezichtsrol goed op te pakken en kampen ze met een te divers takenpakket. Daardoor komt een regionale handhavingsstrategie volgens de commissie niet van de grond.  


Toezicht ontbreekt

Dat kon allemaal gebeuren omdat het interbestuurlijk toezicht op de omgevingsdiensten geheel ontbreekt. Er is geen regie vanuit het rijk. ’Stelselverantwoordelijkheid door de bewindspersoon is in de huidige vorm een fictie’, concludeert de commissie. Ze adviseert het huidige pad van ‘doorontwikkeling’ van het VTH-stelsel te verlaten. ‘Daarvoor zijn dwingender ingrepen nodig om de hoofdproblemen van vrijblijvendheid en fragmentatie aan te pakken.’

Tien maatregelen
De commissie-Van Aartsen noemt tien maatregelen om het VTH-stelsel te verbeteren. Zo moet de ondergrens voor de omvang van de omgevingsdiensten worden verhoogd .Er moet meer prioriteit, capaciteit en inzet komen voor strafrechtelijke handhaving en vervolging. Takenpakket en financiering van omgevingsdiensten moeten landelijk worden afgestemd. Verder worden omgevingsdiensten verplicht tot informatie-uitwisseling en tot investeren in kennisontwikkeling. Ook moet er rijkstoezicht komen op het functioneren van de omgevingsdiensten.  

Reacties: 17

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

B. Janssen / Ambtenaar
Nederland zou slechts 3 bestuurslagen moeten kennen, Rijk, provincie en gemeenten.....alle andere bestuursniveau's weg ermee, geen waterschappen, geen GGD's, geen omgevingsdiensten en al helemaal geen regionale diensten. Al die vage clubjes zijn ondemocratisch, oncontroleerbaar en overbodig. Saneren van bestuurslagen zou Nederland een stuk transparanter maken.
Petra / vergunningverlener
Gemeenten houden niet op een groteske manier vast aan hun autonomie. Maar je moet je wel afvragen of de omgevingsdiensten voor alle zaken een verbetering zijn. Voor de grote bedrijven zijn ze waardevol. Maar voor de kleintjes niet altijd Als er weinig milieurelevantie is, worden ze maar 1 x per 10 jaar bezocht. Na 8 jaar OD zijn er bedrijven die nog nooit een toezichthouder gezien hebben. Dan is misschien het beeld dat wij als gemeenteambtenaren maar prutsers zijn, maar we kwamen/komen minimaal eens in de 5 jaar op het bedrijf. En als een ondernemer van zijn terrein een rommeltje maakt, dan rijden we er even langs als we in de buurt zijn. Voor dat soort controles heeft de OD geen tijd (en geen gebiedskennis). En wij zeggen ook niet klakkeloos, vraag die milieuactiviteit maar aan en gemeente, succes met handhaving op het gebied van RO. Dus in deze discussie past wat nuance.
Richard
Wat een ongelofelijke suffe reacties hieronder. het is het huis van thorbecke, er is niks grotesk aan en landelijke diensten zouden het echt niet beter doen. Belastingdienst, UWV/bijstand, gasdrama groningen vergeten?



is gewoon weer een kwestie van te weinig geld en capaciteit en voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten. ook een bekend probleem...
Big Spender / netto betaler
Ik woonde daar, zag met eigen ogen, rook en via vuile handen, hoe gezond het er was en vluchtte.

Het rapport is droef en grappig tegelijk.

Droef omdat alles wat onder de MP, nee niet minister-president maar Mark Pinokkio de laatste 10 jaar is afgebroken nu als een boemerang in het gezicht van de burger ontploft.

Tja kiezer jullie hebben er voor gekozen.

Het grappige is dat het vooral nu vvd'rs zijn die het failliet van de man-zonder-visie aan de kaak stellen.

En hij wil zo graag een Verbeterplan opstellen. Niet doen ook al weet hij beter dan wie ook wat er onder zijn begeleiding gesloopt is. Want zoals iemand zei: een pyromaan moet je geen brand laten blussen.
Luc Velhorst / strategisch beleidsadviseur
Niet zo lang geleden hadden we een actieve rijksinspectie milieuhygiëne die ook de tanden kon laten zien. Dat missen we nu. Het externe toezicht op Omgevingsdiensten ontbreekt zelfs geheel.
H. Wiersma / gepens.
Er is van alles over de schutting bij de gemeenten gegooid onder 10 jaar Rutte c.s.

Het resultaat is:

-bij de gemeente zijn er duizenden ambtenaren wegbezuinigd. Héél veel gemeenten zijn inmiddels bijna armlastig, het personeel houdt het gezien bij gemeenten.

-bij het Rijk zijn er veel taken gedecentraliseerd of afgestoten maar het aantal rijksambtenaren is fors gestegen. Dit terwijl er nog nooit zoveel is geblunderd als de laatste 10 jaar.

En......dan toch volhouden dat je het zo goed hebt gedaan??? Je moet wel lef hebben!
Toine Goossens
Gemeenten hebben dit door het blijven hameren op de gemeentelijke autonomie bewust gewild. Op het dossier omgevingsdiensten kregen zij daarbij de steun van het VNO. Hoe minder er landelijk wordt aangestuurd, hoe beter dat voor grote bedrijven is.



Het OM heeft niet voor niets een landelijk parket. De politie wordt ook meer en meer landelijk georganiseerd en gespecialiseerd.



Dat heeft niets te maken met de inzet van hard werkende medewerkers, in tegendeel, de inzet is duidelijke en eenduidige aansturing.
Bert
Sommige diensten hebben vanwege interne cultuur te maken met een enorme leegloop. De beste krachten met een groot netwerk verlaten in polonaise de achterdeur. Daar is nog wel wat werk qua werving te verzetten heer Van Aartsen
Bert
Dit blijkt tevens uit het rapport van de Algemene Rekenkamer. Helaas zijn er bestuurders die deze feedback wegzetten als Haags rapport. Tijd voor zelfreflectie zou ik zeggen. Centraliseer toezicht bij Rijksdiensten.
Gustaaf Reuchlin / jurist VTH
Alleen de heer Rutte de schuld geven is te makkelijk; de afbraak begon onder Lubbersen Wiegel en werd voortgezet door Kok en zijn opvolgers; lees het boek van Tjeenk Willink; Groter denken, kleiner doen!
Bert
Schokkende conclusie. Laat VTH over aan Rijksdiensten. Die hebben voldoende kennis in huis, opereren op vlieghoogte en staan boven dorpspolitiek.
Wottsjer
Het kon allemaal wel minder, prov en gem konden hun eigen toezicht wel regelen op milieugebied evenzo als in RO.

Niks dan geklooi en amateuristisch gerommel sindsdien en RO en milieu gaan verder rustig naar de gallemiezen.

Als zelfs een echte liberaal als van Aartsen vast moet stellen dat het dramatisch gesteld is met VTH, dan wordt het tijd dat Rutte cs wakker worden en echt stappen zetten.

Of wachten we net als bij de stikstof en net als bij de klimaatmaatregelen tot hogere rechters de boel op slot gooien?

Adriaan Zwaag
Dit rapport komt mooi op tijd. De inhoud is dodelijk voor zowel rijk, provincies als gemeenten. Een extra argument om per direct de Omgevingswet te stoppen. Het was niks, het is niks en het wordt nooit iets, 3x niks dus.
Bert
En sommige diensten moeten vooral zelf in de spiegel kijken hoe de afgelopen 8 jaar VTH taken zijn uitgevoerd. Dat heet zelfreflectie
Hans / afdelingsmanager
Arme mensen die in de nabijheid van zware en vervuilende industrie wonen. Mijn schoonvader werkte bij zo'n chemiereus. Zowel hij als zijn collega's hebben de 60 niet gehaald; allemaal kanker.
H. Wiersma / gepens.
Rutte en wakker worden? Hij slaapt, kruideniert en past slechts op de winkel.
Toine Goossens
Ook het falen van de omgevingsdiensten is het gevolg van het halsstarrig vasthouden aan het Huis van Thorbecke. Gemeenten verdedigen hun autonomie op een groteske manier en laten telkens opnieuw zien dat zij de deskundigheid en organisatiekennis niet in huis hebben om taken die een centrale, landelijke, aansturing eisen, naar behoren de organiseren.



Bij de gemeentelijke invloed op landelijk beleid en handhaving dienen ernstige vragen te worden gesteld. Het speelt bij alle transitiedossiers, het speelt bij de aansturing en deskundigheid van de GGD's.



Stel eens dat de gemeenten een rol zouden claimen bij het organiseren van de Eredivisie. Per slot van rekening gaat daar veel lokaal geld in om. Dan zou het betaald voetbal in Nederland van de kaart zijn geveegd.



Stoppen met deze onzin. Landelijke verantwoordelijkheden beleidsmatig en kwa handhaving lokaal organiseren is het vragen om moeilijkheden. Dat wisten de bestuurders na de Franse revolutie ook. Zij centraliseerden wet- en regelgeving, zijn codificeerden begrippen op Europees en mondiaal niveau. 200 jaar later begrijpen lokale politici nog altijd niet dat dat Europa met grote stappen heeft vooruitgebracht.
Advertentie