Collegialiteitsbeginsel beslissende maatstaf

Dat vraagt natuurlijk om een weerwoord. De gouverneur meldt dat hij zich begin 2018 niet verder heeft verdiept in de kwestie, onder meer omdat er geen gezagsrelatie – en dus geen zakelijke relatie – bestaat tussen de burgemeester (koper) en de ambtenaar Lousberg (verkoper) als chef van het shared servicecentrum. Dit centrum is een samenwerkingsverband tussen enkele gemeenten, waaronder Maastricht. Het centrum komt niet goed van de grond en Lousberg trekt daar hard aan. Met name ambtenaren uit Maastricht hebben weinig trek om te verhuizen naar Heerlen. Er moet dus stevige politieke en bestuurlijk druk worden gezet om deze samenwerking alsnog van de grond te krijgen.

De kwestie houdt de gemoederen in Zuid- Limburg nogal bezig. Oorspronkelijk zou de provincie ook mee doen. Bovens beweert nu dat hij pas van dit dossier kennis kreeg eind 2018 – en wel uit de krant – en daaruit zou volgen dat begin 2018, toen de burgemeester advies vroeg, er bij hem bij het horen van de naam Lousberg geen lichtje ging branden. Het zou kunnen. Maar dat Bovens het gehele jaar 2018 niets heeft geweten van de hevige turbulenties in dit dossier is uiterst verbazingwekkend. Daar moet door de onderzoeker in Maastricht nog maar eens goed naar worden gekeken.

Kan een burgemeester panden aankopen voor de verhuur? Ja dat kan in beginsel, maar enige terughoudendheid is wel geboden. Kan een burgemeester een pand kopen van een ambtenaar die niet onder haar gezag staat? Ja dat kan, maar dan moet er ook overigens geen zakelijke relatie bestaan. Is het wijs om in dergelijke gevallen de betreffende woning onderhands aan te kopen? Nee dat is het niet, want de marktwaarde wordt vooral duidelijk indien er niet onderhands, maar bijvoorbeeld via Funda, wordt geworven. Marktwaardes liggen heden ten dage vaak aanzienlijk boven de taxatiewaarde. Had de burgemeester deze aankoop moeten melden aan het presidium of de gemeenteraad?

Ja natuurlijk, en dat is inmiddels ook door de burgemeester erkend en daar hoeft ook geen onderzoek meer naar te worden gedaan. Duidelijk werd ook dat de burgemeester al vroeg in 2018 betrokken is geweest bij rechtspositioneel overleg. Maar die kwestie is nauwelijks interessant en wel omdat er eind 2017 en begin 2018 veel gedoe was over het centrum van Lousberg en er over dit pittige dossier in het college van Maastricht zonder twijfel is gesproken. In gemeenten geldt het collegialiteitsbeginsel. Wethouders hebben portefeuilles, maar geen zelfstandige beslissingsbevoegdheid. Het college besluit, en daar maakt ook de burgemeester deel van uit.

Moeilijke dossiers worden altijd in het college besproken en er wordt een gezamenlijke lijn uitgezet. Ook bij samenwerking is een directe lijn naar het college en kan een lid van het college zich niet achter een ander collegelid verschuilen. Zo hebben we dat in Nederland nu eenmaal geregeld. Vanuit dat perspectief had de burgemeester in alle maanden van 2018 een zakelijke relatie met de ambtenaar Lousberg en zijn centrum. En Lousberg kon de steun van de burgemeester bijzonder goed gebruiken, los van de vraag of de burgemeester die steun ook heeft gegeven. De onderzoeker in Maastricht zal zich dan ook vooral op deze aspecten moeten richten.