Den Helder diep verdeeld over rol gemeentesecretaris

De op non-actief gestelde gemeentesecretaris Marc Pothast en zijn werkgever, de gemeente Den Helder, gaan nog een poging doen om het conflict dat tussen hen is ontstaan samen op te lossen. Een hervatting van het dienstverband lijkt ver weg. Dat is de uitkomst van het kort geding dat dinsdagmiddag in de Alkmaarse rechtbank diende. Tijdens de zaak bleek dat Pothast vooral een conflict heeft met een mede-directielid. De gemeentesecretaris en het college duiden de situatie totaal anders.

Lijnrecht

Een zestal raadsleden uit de Helderse oppositie kwam ter ondersteuning van Pothast kijken naar de zitting. Ook zij waren getuige van de tegenstrijdige verklaringen van het college en de gemeentesecretaris. Kwam gemeentesecretaris Marc Pothast nu terecht in een gespreid bed, of trof hij bij zijn aantreden in maart 2023 een gedesintegreerde en getraumatiseerde organisatie aan? Terwijl het college, bij monde van stadsadvocaat Jan Blanken en burgemeester Jan de Boer, van mening is dat Pothast na zijn aantreden zonder overleg en onnodig allerlei organisatorische wijzigingen doorvoerde, zeggen Pothast en zijn advocaat juist dat hij een slecht functionerend ambtelijk apparaat weer op de been probeerde te helpen.

16 gemeentesecretarissen

Exemplarisch daarvoor is dat de gemeente de afgelopen 44 jaar 16 gemeentesecretarissen wist te verslijten, zo bepleitte advocaat Beatrijs Dijkstra dinsdagmiddag. Pothast zou de volgende zijn. Een ambtenaar die aan het woord kwam in het dossier had ze allemaal zien komen en gaan. Zelf wil Pothast weer aan het werk, dus spande hij een kort geding aan.

Ongezond

De lezing van de advocaat van de gemeentesecretaris is dat Den Helder kampt met een ongezonde werkcultuur. Een die heel familiair is, waardoor de nieuwe gemeentesecretaris werd gezien als een buitenstaander. Toen hij probeerde veranderingen door te voeren ging dat schuren, aldus zijn advocaat. Uit het dossier zou bijvoorbeeld blijken dat veel ambtenaren met elkaar roddelen over allerlei interpersoonlijke conflicten, maar zelden in gesprek gaan met de collega waarmee ze daadwerkelijk in conflict zijn.

Schuld?

Dat het schuurt moge duidelijk zijn. Daarover bestaat ook tussen Pothast en zijn werkgever geen discussie. Maar over wiens schuld dat is en hoeveel eenieder te verwijten is kan geen groter verschil in opvattingen bestaan. De gemeentesecretaris zegt zelf enorm verrast te zijn toen burgemeester Jan de Boer in het voorjaar, een dag voordat Pothast met verlof zou gaan voor een geplande operatie, liet vallen dat er vanuit de organisatie allerlei klachten over hem bestonden en dat er een onderzoek zou komen. Toen Pothast door de burgemeester werd gevraagd of hij dacht te weten van welke personen die klachten afkomstig waren wist hij wel direct drie collega’s aan te wijzen. Totaal verrast leek hij dus niet.

Escalatie

In de maanden daarna ging het volledig mis tussen de hoogste ambtenaar en het college. Pothast zijn vertrouwen in de burgemeester was naar eigen zeggen geschaad omdat er kennelijk al maandenlang klachten tegen hem lagen die nooit met hem besproken waren. Volgens de stadsadvocaat zette Pothast juist toen pas de situatie op scherp: het college heeft naar eigen zeggen tot op de dag van vandaag helemaal niet geoordeeld over de vermeende gedragingen van de gemeentesecretaris, maar wilde de klachten alleen maar onderzoeken. Toch begon Pothast al allerlei eisen te stellen, waaronder het ontslag van één van de personen waarmee hij in conflict was. Gesprekken daarna leidden tot niks. Pothast wilde wel in gesprek, maar een aantal van de klagers niet.

Klachten

Uit het dossier blijkt dat een handjevol collega’s, allemaal uit de top van de organisatie onder wie een wethouder en één van de twee andere gemeentedirecteuren, problemen hebben met de gemeentesecretaris en zich zelfs geïntimideerd hebben gevoeld. In het geval van de wethouder ging het over een stap naar voren die Pothast deed tijdens een discussie. Dat gaf haar nare associaties met ervaringen uit het verleden. De collega-directeur voelde zich door Pothast niet serieus genomen en zei dat hij zich gedroeg als ‘een boze vader met een lastige dochter’. Andere klachten betroffen onder andere het wegdraaien met een stoel, manipulatief gedrag en het praten met stemverheffing.

'Mismatch'

Volgens de advocaat van Pothast blijkt uit het dossier daarmee niet dat er sprake is van ongewenst- of grensoverschrijdend gedrag. Hoogstens een samenwerkings- of functioneringsprobleem. Het zijn volgens haar incidenten die een eigen leven zijn gaan leiden door de roddelcultuur. Als er een ‘mismatch’ bestaat tussen Pothast en zijn werkgever staat hij er volgens zijn advocaat voor open om dat te bespreken. De beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag werpt hij echter verre van zich. Posthast zelf noemde de situatie ‘vreselijk onnodig’. ‘Niet iedereen vindt mij aardig, maar door met meel in de mond te praten kom je niet verder’, zei hij ook. Hij heeft naar eigen zeggen veel steunbetuigingen ontvangen vanuit de organisatie en wist te vertellen dat sommige ambtenaren het gevoel hebben alsof ze in een loyaliteitsconflict zijn geraakt.

Schikking

Ook het college vond de rechtsgang onnodig, maar beide partijen bleven erbij dat de ander verantwoordelijk was voor de escalatie. Toch wist de rechter de twee partijen te bewegen richting een schikking, zodat zij dinsdagavond uiteindelijk geen uitspraak hoefde te doen. Een hervatting van het dienstverband van Pothast lijkt heel ver weg, zo erkende de stadsadvocaat, maar beide partijen waren wel bereid in gesprek te gaan over een minnelijk vervolgproces. Dat gesprek wilden ze echter niet in het openbaar voeren, dus gingen ze na de openbare zitting verder. Mocht dat toch niet tot een resultaat leiden dan doet de rechter over twee weken alsnog uitspraak.