Coalitieakkoorden

De coalitieakkoorden die de afgelopen maanden door gemeenten werden gesloten lijken best veel op die van vier jaar geleden, zo blijkt uit een analyse door Berenschot. De thema’s werk en zorg keren er opnieuw prominent terug. Meer aandacht is er nu wel voor wonen, energie en gezond. Minder voor duurzaam, economie en onderwijs. ‘Samen’ is in de akkoorden een buzzwoord. Naar thema’s als nieuwe bestuurscultuur en integriteit is het zoeken geblazen. En wat gebeurde er toch met Europa?

Samen bouwen, voor de toekomst

Bouwen en versterken, dat is wat gemeenten blijkens de titels van hun collegeakkoorden het liefste willen. En dan natuurlijk bij voorkeur sámen (met burgers, maatschappelijke organisaties, bedrijven et cetera). Verbinding en vertrouwen komen er daarbij vergeleken bekaaid vanaf. Met duurzaam of groen gaat het niet veel beter. Zie de grafiek hiernaast. Het is duidelijk dat er na de slopende onderhandelingen weinig puf meer was voor inspirerende, originele titels. Gemeenplaatsen overheersen. Positieve uitzonderingen: ‘Doen, tenzij’ (Eersel) en ‘Lokaal, Ondernemend, Creatief, Hulpvaardig, Energiek, Maatwerk’ (Lochem, even doordenken). Over vier jaar een leuke puzzel voor de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht.

Meer wonen, minder duurzaam

Wonen is met afstand het meest terug kerende woord in de coalitieakkoorden (zie de grafiek links). En dan is woningbouw er niet eens bij opgeteld. Het zijn ook procentueel de twee sterkste stijgers (met 57 en 80 procent). Met de aandacht voor duurzaamheid (het toverwoord van de vorige akkoorden) is het nu een stuk minder gesteld: een daling van rond de 30 procent. Procentueel de sterkste daler is een pikante: de Omgevingswet (min 45 procent). Die is ondanks de geplande invoering per 1 januari 2023 voor veel gemeenten kennelijk nog geen zekerheidje.

Beter wonen, maar hoe?

Hoe geven colleges hun lokale woonambities vorm? Veel colleges zetten in op inbreiding, via transformatie en hergebruik van gebouwen. Ook beschikbaar gekomen nieuw instrumentarium als de opkoopbescherming wordt ingezet. Maar echt doorpakken of een nieuwe wind? Neuh. De urgentie voor bouwen wordt vaak wel omschreven, maar niet concreet ingevuld. Er is weinig aandacht voor specifieke doelgroepen. Starterswoningen, bijvoorbeeld, worden door niet veel colleges genoemd. Opvallend, omdat kiezers dit juist een belangrijk thema vonden voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen.

Europa is een witte vlek

Gemeenten geven in interviews vaak aan ‘Brussel’ inmiddels te hebben ontdekt als subsidiepot. En komt daar inmiddels ook niet een groot van onze wet- en regelgeving vandaan? Dus is het in potentie ook een steeds belangrijker lobbyplek. Hoe karig komt Europa er dan vanaf in de nieuwe coalitieakkoorden: in nog geen kwart ervan wordt Europa genoemd. De term EU komt helemaal niet voor. Het best scoren Eindhoven en Súdwest-Fryslân (zeven keer Europa in de tekst), gevolgd door Urk (vijf).