CDA verliest thuishaven Brabant

De winst van regionale partijen bij de Statenverkiezingen (van 8 naar 15 zetels) vertaalt zich niet in uitbreiding van bestuursverantwoordelijkheid naar meer provincies. Zoals het er nu naar uitziet, mag alleen in Friesland de Fryske Nasjonale Partij (opnieuw) meebesturen. Dat blijkt uit een inventarisatie door Binnenlands Bestuur van de coalitievorming in alle provincies.

Buiten spel

De kans dat het CDA als enige partij de komende vier jaar in alle provincies met een of meerdere gedeputeerden van de partij is, lijkt verdampt. Bij de derde poging om in Brabant een nieuw college te vormen, is het CDA buiten spel gezet. Het is voor het eerst in de geschiedenis dat de partij (en haar voorlopers) geen deel uitmaken van het dagelijks bestuur van Brabant. 

Stukgelopen

In zes provincies – Drenthe, Gelderland, Groningen, Limburg, Overijssel en Utrecht – zijn nieuwe coalitieakkoorden inmiddels gepresenteerd. In de overige zes zijn de onderhandelingen in afrondende fase, behalve in Noord-Brabant. Daar is de gewenste voortzetting van de coalitie 2011-2015 van VVD, CDA en SP mislukt. De onderhandelingen liepen stuk op de voltooiing van de zogeheten Ruit om Eindhoven. Na een tweede mislukte poging om een college te vormen van VVD, CDA, PvdA en D66, wordt nu bekeken of een coalitie van VVD, SP, D66 en PvdA haalbaar is.

‘Veroveren’

Het ziet er vooralsnog naar uit dat de socialisten Noord-Brabant behouden. In vier andere provincies maakt de SP voor het eerst haar opwachting in het provinciebestuur. De socialisten doen in ieder geval mee in Groningen en Limburg. Ook D66 heeft vier nieuwe provincies ‘verovert’ en maakt kans om in negen en heel misschien zelfs in tien provincies (Zeeland) mee te gaan besturen. Zij schuift als nieuwkomer in ieder geval aan in Limburg en Overijssel.

Regeringspartijen

Het verlies van de regeringspartijen PvdA en VVD pakt voor de PvdA dramatischer uit dan voor de VVD. De PvdA verdwijnt uit de colleges van Groningen, Friesland, Flevoland, maar maakt nu kans om in Brabant in GS te komen nu het CDA buiten de boot is gevallen. De VVD is verzekerd van collegedeelname in Drenthe, Gelderland, Limburg, Overijssel en Utrecht en het ziet er naar uit dat de liberalen gedeputeerden mogen leveren in zes andere provincies.

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur (nr. 9) van deze week