Oplossing voor Caribisch Nederland ligt bij Finland

Caribisch Nederland moet een voorbeeld nemen aan de Finse Åland Archipel, vindt eilandsraadslid Clark Abraham van Bonaire. De eilanden horen van oudsher bij Finland maar genieten een vergaande mate van autonomie.

Eigen wetten

‘Die archipel maakt zijn eigen wetten in een eigen parlement maar zijn wel onlosmakelijk verbonden met Finland en gebonden aan de Finse grondwet’, stelt Abraham. ‘Finland mag de Åland Archipel ook wetgeving vanuit Helsinki opleggen maar alleen via een transparant consultatieproces. De financiën zijn ook heel duidelijk geregeld waarbij de eilanden dat deel van de nationale begroting krijgen dat hen op basis van hun inwonertal toekomt.’ 

Ideale blauwdruk

Volgens Abraham vormt de Åland Archipel een welhaast ideale staatkundige blauwdruk voor Caribisch Nederland. Het inwonertal is bijna gelijk (ongeveer 29.000 voor de Finse eilanden tegen zo’n 25.000 voor de drie openbare lichamen) terwijl ook het volume van de begroting aardig overeenkomt. ‘Het opmerkelijk is dat een dergelijke oplossing erg makkelijk valt te realiseren als je beseft dat het openbaar lichaam als bestuursvorm bijzonder plooibaar is en eenvoudig valt te gieten in een Åland-achtige oplossing.’ 

Differentiatie

Het idee van Abraham is niet geheel verstoken van merites. Veel, zo niet de meeste hoofdbrekens over Caribisch Nederland zijn te herleiden naar het geladen begrip ‘differentiatie’ waarmee in de aanloop naar de staatskundige hervorming van 2010 – toen de Nederlandse Antillen ophielden te bestaan en Caribisch Nederland het levenslicht zag – allerlei netelige problemen op de lange baan werden geschoven in de hoop dat een volgende generatie bestuurders er raad mee zou weten. Differentiatie houdt, kort gezegd, de erkenning in dat Europees en Caribisch Nederland van elkaar verschillen en dat daarmee ook rekening moet worden gehouden. 

Kwaad bloed
Prachtig natuurlijk, maar in de praktijk heeft differentiatie een heel andere toepassing gevonden: zowel de eilanden als Den Haag appelleren met regelmaat aan het begrip om er dan weer wel, en dan weer eens niet ‘bij te horen’. Raadslid Robby Beukenboom verwoordt dat zo: ‘Europees Nederland staat erop dat de meeste van zijn regels ook op de eilanden toepassing vinden zoals bijvoorbeeld allerlei strenge veiligheidsvoorschriften. Dat is allemaal prima maar het blijft raar dat zodra het om mensen gaat er plots heel andere regels gelden. Dat is lastig te plaatsen en zet ook nog eens kwaad bloed.’ 

Werk in uitvoering

Het is de vraag op bijna alle lippen in Caribisch Nederland: horen de eilanden er echt bij of niet? Den Haag heeft (nog) geen antwoord op de vraag, hoewel staatssecretaris Raymond Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een grote belangstelling aan de dag legt voor de openbare lichamen en ook begaan is met hun lot. De inspanningen van de bewindsman worden in hoe mate op prijs gesteld – ‘zo anders dan zijn voorganger’ klinkt het haast unaniem. Toch is ook Knops er nog niet in geslaagd om duidelijkheid te geven. Caribisch Nederland blijft daarmee een werk in uitvoering. 

Lees het hele verhaal over Bonaire deze week in BB19 (inlog)