Calvijnjaar

Voor hetzelfde geld ben je niet uitverkoren en moet je zuchten in de hel. En dan valt er natuurlijk niet veel naar beneden te kijken. Ik denk dat Calvijn er tevreden mee zal zijn dat de ChristenUnie een minister van Defensie heeft. Geen minister van naastenliefde of godvruchtigheid, maar van oorlog en vredesmissies. Calvijn hield wel van een politionele macht. Die gebruikte hijzelf ook om tegenstanders naar de brandstapel te leiden.

Of deze minister van Defensie het in de ogen van Calvijn goed doet, is natuurlijk de vraag. ‘De liegende minister’, noemde De Telegraaf hem, toen Middelkoop ontkende tegen die krant te hebben gezegd dat Nederland na 2010 niet meer aan de missie in Afghanistan zal deelnemen. Aanvankelijk denk je nog ‘nou ja, De Telegraaf...’, maar al snel bleek dat die krant zich keurig aan de regels heeft gehouden: interview afgenomen en ter goedkeuring aan de minister voorgelegd. Ik ken heel wat journalisten, die zich niet zo braaf gedragen als zij het interview eenmaal binnen hebben.

De minister had de Kamer dus verkeerd voorgelicht. De Volkskrant bedacht daar een nieuw woord voor: jokminister. Een prachtig woord, ik wou dat ik dat zelf bedacht had. Ter verdediging werd aangevoerd dat Van Middelkoop met schaatsen was gevallen. Daar zat hij achter de regeringstafel met een gekneusde arm en een blauwe plek op de wang. Die uitspraak in De Telegraaf zou hem even ontschoten zijn vanwege de pijn. Weer vroeg ik mij af of Calvijn dit wel kan goedkeuren. Gaan schaatsen en plezier maken, terwijl de plicht roept en je in het landsbelang belangrijk werk te doen hebt, dat duidt toch op een zekere winderigheid van geest. Ik denk dat Calvijn deze minister in een diepe kerker had laten gooien.

Er is dezer dagen door leden van het kabinet veel geschreven over Calvijn, onder meer door premier Balkenende en natuurlijk door minister Rouvoet. De eerste gaf de aftrap in Trouw, de tweede borduurde verder in NRC Handelsblad met een stuk waaruit zou moeten blijken dat alle goede dingen des levens van Calvijn komen. Pas de moderne calvinist kan, aldus Rouvoet, ‘echt vernieuwend bezig zijn’. Zelfs tegengestelde goede dingen komen van Calvijn. Als ik Rouvoet goed begrijp, heeft Calvijn zowel aan de wieg gestaan van het kapitalisme als aan die van de sociaaldemocratie. ‘Koopman en dominee’, gaan volgens Rouvoet, ‘nog altijd hand in hand’.

Inderdaad, daar moeten ze in onze voormalige koloniën nog van bijkomen. Sommige theologen beweren zelfs dat Calvijn een democraat was, omdat hij de stem van ieder mens gelijkwaardig achtte tegenover God. Maar dat idee maakte hem beslist niet tot een tolerant mens. In Genève, waar Calvijn aan de macht was, voerde hij een waar schrikbewind. Tegenstanders die er in zijn ogen verkeerde ideeën op nahielden, waren hun leven niet veilig. Berucht is het geval van Miguel Servet, ook wel de eerste onderzoeker van het menselijk lichaam genoemd, die door niet aflatende inspanningen van Calvijn op de brandstapel terecht kwam. Calvijn deinsde er zelfs niet voor terug protestantse tegenstanders bij de katholieke Inquisitie aan te geven. Je mag het macaber noemen dat onze minister voor Jeugd en Gezin zich laat inspireren door een moordenaar.