In 23 van de 27 lidstaten nul EU-burgerdebatten

Het ophalen van ideeën van burgers voor het Europees burgerberaad in het kader van de Conferentie over de Toekomst van Europa loopt in nogal wat lidstaten spaak. Slechts 4 van de 23 lidstaten doen wat is afgesproken: naast het Europese debat ook een nationaal burgerdebat over de EU houden. De onvrede over het geringe animo bij de EU-lidstaten om nationale debatten te organiseren in het kader van de Conferentie over de Toekomst van Europa is groot, zo maken EU-officials die zijn betrokken bij de debatten tussen 800 burgers desgevraagd duidelijk.

Voor het debat over de toekomst van de EU, dat al een aantal maanden loopt, hebben slechts vier lidstaten een binnenlands plan uitgevoerd dat voldoet aan de eisen van het Europees burgerberaad. Dat is relevant want naast het debat van 800 willekeurig geselecteerde burgers die met elkaar over de toekomst van Europa discussieerden in Straatsburg, Florence, Warschau, Dublin en – afgelopen weekeinde – in Maastricht, hebben de lidstaten beloofd ook aan te sluiten met een nationaal proces. Dat hebben alleen België, Duitsland, Frankrijk en Nederland voor elkaar gekregen. Nederland deed dat onder meer met een panelonderzoek onder duizenden Nederlanders.

Verwachtingen

23 lidstaten zijn dus niet staat gebleken te leveren wat is afgesproken. Die landen die het niet lukt, kunnen de input van hun burgers wel gebruiken, als ze dat überhaupt willen. Bijvoorbeeld in hun gesprekken met de lidstaten onderling of bijna aan het eind van het proces als lidstaten en het Europees Parlement over de eindconclusies van de toekomst van Europa praten. Maar dan gaan ze niet mee met de input van het Europees burgerberaad van de 800 burgers.

Daar is juist de politiek druk heel hoog om zoveel mogelijk ruimte te geven aan de ideeën van burgers. Guy Verhofstadt, een van de voorzitters van de conferentie, vindt dat niemand de uitkomsten van dat debat van 800 mensen kan negeren, omdat iedereen – lidstaten, Europees Parlement en Europese Commissie – aan tafel zit. Met andere woorden: op zijn slechtst gebeurt er met de nationale burgergesprekken van 23 lidstaten helemaal niets.

Schijnvertoning

Afgelopen weekeinde is in Maastricht gedebatteerd over de toekomst van de Europese Unie en de reacties zijn wisselend. Zo vindt Ymare van Halen uit Bovensmilde het Europese debat een schijnvertoning. Ze klaagt over te weinig deelname van politici. Twee keer heeft ze iets in een Whatsappgroep met veertig politici gevraagd, vertelt ze. Het resultaat? Geen antwoord.

Verder meldt ze dat de vertalingen niet aansluiten bij wat ze volgens haar werkelijk zei. Zij bepleit mede daarom een kleinere opzet van de conferentie.

De burgers gaan half maart weer naar Straatsburg om daar verder te brainstormen over de toekomst van de Europese Unie.