‘Je kunt niet een andere rol spelen’

‘Elke dag een paar keer, want je bent deel van de maatschappij. Ik woon hier al lang. In de supermarkt heb je zo een paar gesprekjes. Dat is fijn en goed. Corona gooide roet in het eten qua contacten. Dat gebeurde toen helemaal niet meer of sporadisch. Er waren geen fysieke bijeenkomsten.’

‘Veel mensen weten dat ik burgemeester ben, dus ze spreken jou aan. Ik was maar twee maanden burgemeester buiten coronatijd, maar normaal gesproken heb ik afspraken bij mensen thuis, zoals een bedrijfsopening, een 60-jarig huwelijk, maar ook als mensen een kind hebben verloren bij een verkeersongeluk. De basis van het burgemeesterschap is: voorzitter van het college, voorzitter van de raad en verantwoordelijk voor openbare orde en veiligheid. De burgervaderrol staat niet in de wet, maar is misschien wel het belangrijkste.’

‘Ik ben niet heel bewust bezig met ervaringen van vroeger. Het belangrijkste is gewoon jezelf zijn. Ik weet echt wel hoe dingen werken in communicatie en publiciteit. Ik wil als burgemeester open en toegankelijk zijn, met iedereen een goed en leuk gesprek kunnen hebben: van het Koninklijk Huis tot hooiende boeren. Je moet het allebei leuk vinden, net als het luisteren naar de verhalen. Dat moet in je zitten. Een goede burgemeester moet van mensen houden, het leuk vinden om met ze te praten en geen onderscheid tussen hen maken.’

‘Alles wat je zegt en doet als burgemeester heeft gewicht. Je kunt er niets uitflappen, want mensen hechten er waarde aan. Als je over een vergunning voor een schuur zegt: “Ik kijk ernaar, het komt wel goed”, kan dat een teken zijn: hij heeft er toestemming voor gegeven. Je moet dus niet onbewust toezeggingen doen of dingen beloven. Wees diplomatiek en duidelijk. ‘Nee’ is ook een antwoord. Mensen waarderen dat. Het vertrouwen in de overheid is lokaal veel groter dan landelijk. Dat moeten we niet verprutsen, maar juist gebruiken.’

‘Corona doet een beroep op de uitersten van de burgemeestersrol. Van een arm om de schouder, omdat mensen een naaste hebben verloren, tot stevig handhaven richting een horecaondernemer. Je doet het allebei en je moet het allebei voelen en menen. Dit wordt een onderwerp waar ik op mijn woorden moet letten.. Ik ben wel eens verbaasd over collega’s die wanneer iemand niet aan de regels voldoet dat als een ‘actie’ zien. Ik vind dat ingewikkeld. Een burgemeester moet handhaven. Eigenlijk is dat hier hartstikke goed gegaan, maar soms kon ik het beleid niet uitleggen. In het begin van de crisis moest het sanitair op campings dicht. Alles dicht is gemakkelijk. Toen ging de horeca open, maar de campings niet. Een camping met horeca mocht open en de andere zonder niet. Ik kon dat niet uitleggen.

Maar het zijn de regels. Je mag niet open, het is niet logisch, ik kan het niet uitleggen, maar handhaaf toch. Een paar weken geleden waren de winkels dicht, maar markten mochten volledig open. In Vianen mocht een bloemenwinkel niet open, ook geen uitstalling. Er stond een bloemenkraam tegenover. Niet uit te leggen. Toch moet je als burgemeester de lijnen volgen. Als je het eerlijk vanuit je hart vertelt, begrijpen de mensen dat. Het helpt niet als een nieuwe minister het signaal afgeeft dat handhaving “iets van de mensen zelf” is.’

‘Daar ga ik toch op af. Een grote kledingzaak in de gemeente kan zonder enig probleem vijftig mensen toelaten. Alles moest dicht, terwijl hij in zijn winkel mensen kon ontvangen met vijftien meter ertussen. Dat is frustrerend. Ik begrijp dat. Je kunt dat niet individueel regelen, want dan wordt het een zooitje. Ik ga dan langs op de koffie. Er speelt ook een al langer lopend probleem: mensen die om religieuze redenen geen vaccinatie willen en niet in het zwembad mogen. Dat zijn de regels. Hun kinderen mogen wel naar binnen. Het is dus wel te regelen en dat probeer ik dan uit te leggen.’

‘Op Twitter krijg je wel eens wat over je heen. Dat is niet bedreigend. Ik ga de confrontatie niet uit de weg, maar wil wel zelf vinden en voelen wat ik overbreng. Dan ga ik de discussie aan. Je kunt ook afsluiten met de vaststelling dat je het niet met elkaar eens bent. Ik moet de orde handhaven, dus zo zijn de regels. Dat levert veel waardering en begrip op. Als ik de boel niet in hand heb, ben ik mijn positie in het overleg met andere overheden kwijt. Ik neem zorgen mee naar het Veiligheidsberaad, waar Sharon Dijksma namens onze veiligheidsregio heengaat. Dan wordt het geagendeerd en kan ik terug naar onze ondernemers. Zij zien ook dat die lijn beter werkt dan mokken en illegaal opengaan.’ 

‘Ik doe veel via Teams en telefonisch, helaas ook bij mensen die 60 jaar getrouwd zijn, vanwege het besmettingsgevaar. Maar als duidelijk is dat we mensen echt moeten spreken, nodigen we ze uit. Waar die grens ligt? Als mensen in de knel zitten: het gaat echt niet goed of als ze heel boos zijn. Ik wil het ze dan zelf uitleggen.

Na het moeten sluiten van een café heb ik de ondernemer uitgenodigd voor een persoonlijk toelichting, want het is erg ingrijpend. Een huis in Vianen werd tot tweemaal toe beschoten. Dat hield verband met georganiseerde misdaad. De hele buurt in rep en roer. En dan was ook nog het verkeerde huis beschoten, met zwaar kaliber. Mensen voelen zich niet veilig, dus dan ga ik erheen.’

‘Ik doe veel op Twitter, want dat heeft een groot bereik. Wat nieuwswaardig is, wordt opgepakt door RTV Utrecht en het AD. En mensen praten terug. In heftige tijden doe ik videoboodschappen. Die worden onder meer via Facebook verspreid en heel vaak bekeken. Soms schrijf ik een uitgebreide brief in de krant. Dat zijn manieren om te blijven communiceren. Dit jaar kunnen mensen op vrijdagochtend wandelen met de burgemeester. Koffie erbij. Ze kunnen iets moois laten zien of een probleem aanroeren. Daar wordt ongelooflijk goed op gereageerd. Er is behoefte aan, dat heeft me wel verbaasd. In twee, drie dagen zitten we op vijftig á zestig mensen. We zijn dus nog wel even onderweg.’

‘Je moet goed nadenken over het medium. Ik kan wel cool gaan Tiktokken, maar veel ouderen lezen Het Kontakt. Die kan ik zo bereiken. Leerdam heeft percentueel de grootste moslimgemeenschap van Nederland. Er wonen veel mensen van Turkse komaf die voorheen in de glasfabriek werkten. Er is in Leerdam ook een waardevolle Molukse wijk. In Vianen wonen nogal wat mensen met een Marokkaanse achtergrond. In de verkiezingscampagne brengen we een video uit in verschillende talen: ga stemmen.’

‘Hiervoor was ik hoofdredacteur, journalist. Je moet er je eigen invulling aan geven, maar uiteindelijk doe je wat er moet gebeuren. In het burgemeesterschap merk ik: je bent het zelf. Er is geen manier voor. Je wordt altijd aangesproken. Je kunt niet een andere rol spelen. Je moet dicht bij jezelf blijven, geen onzin verkopen of dingen zeggen die je niet meent. Zo maak je het een stuk gemakkelijker voor jezelf en komt het ook beter over voor de andere kant: hij begrijpt me, ik begrijp hem ook. Als je een week later iets anders zegt, ben je weg. Je moet op een goede manier rechtlijnig zijn.’