Aangiftebereidheid bedreigde ambtenaren moet omhoog

Ambtenaren die door heethoofden worden bedreigd, moeten die incidenten melden. Voor agressie hoort volgens burgemeester Jacques Niederer van Roosendaal ‘nul begrip’ te zijn.

Het is volgens de burgemeester van Roosendaal van belang dat alle incidenten worden gemeld. ‘Niet zwijgen uit angst voor represailles of omdat het nu eenmaal bij het werk hoort. Ik vind ook dat je in de frontlinie tegen een stootje moet kunnen, maar dat wil niet zeggen dat je alles over je kant moet laten gaan. Vorig jaar waren er 24 geregistreerde incidenten van verbaal en non-verbaal geweld. Als ik alleen al kijk naar wat ik naar mijn hoofd geslingerd krijg, dan denk ik dat het er meer waren. De meldingsbereidheid moet omhoog. Ook gemeenteambtenaren moeten duidelijk zijn over agressie en niets onder het tapijt vegen’, zegt Jacques Niederer.

Motorclubs
Hij is zelf een ervaringsdeskundige. Als burgemeester van Weert bedreigd na het sluiten van hennep­kwekerijen en twee maanden lang bewaakt door de politie, in Roosendaal wederom uitgescholden en bedreigd. ‘Ze weten je te vinden.’ In Breda (waar Niederer wethouder was), in Weert en nu in Roosendaal. Jacques Niederer (55): ‘Mensen zien dat je een uitgesproken bestuurder bent. Ik ben niet van het type grijs. Ik zeg wat ik vind over drugs en motorclubs en doe mee aan het debat. Maar dan sta je wel genoteerd.’

Celstraf
Koud was Jacques Niederer burgemeester van Roosendaal of hij werd al telefonisch bedreigd. Een man belde 112 met de mededeling dat iemand hem ‘zou pakken’. De bedreiger uit Steenbergen werd dezelfde dag nog opgepakt en een half jaar later veroordeeld tot 198 dagen celstraf, waarvan 90 voorwaardelijk (hij had meer op zijn kerfstok, zoals mishandeling van zijn vriendin en bedreiging van een buurvrouw). En mijnheer moest zich gedurende zijn proeftijd laten behandelen.

Niederer reageerde verheugd op de uitspraak van de rechter, ‘maar eigenlijk maakt de straftoemeting niet uit’, zegt hij. ‘Het gaat om het signaal van de strafrechter. De man is veroordeeld. Door het simpele feit van de veroordeling is de norm gezet. De lijnen van het speelveld zijn weer getrokken.’

Ernstige ziekte
Krijgt de burgemeester de ergste ziektes toegewenst en wordt hij zo nu en bedreigd, hij is (nog) niet geslagen en geschopt. Talloze Roosendaalse ambtenaren zijn dat wel, waaronder regelmatig parkeerwachters. Hij heeft onlangs twee mannen op de koffie gehad die ambtenaren hadden geïntimideerd. ‘Je kunt hen de toegang tot het gemeentehuis ontzeggen, maar dan sluit je ook de weg voor het gesprek. Om het motortje aan de praat te houden in Roosendaal, nodigde ik ze uit en ze kwamen’, zegt Niederer.
Ze waren onder de indruk van zijn verhaal. ‘Als je aan ambtenaren komt, dan kom je aan mij. Ik heb begrip voor de emotie, maar ik heb nul begrip voor agressie’, zegt Niederer. De twee mannen werden op hun beurt gehoord. ‘Laat de valse lucht maar uit die fietsband lopen. Daarna pompen we de band weer op met schone lucht en kunnen we verder. In beide gevallen hebben de mannen hun excuses aangeboden. De ambtenaren die waren uitgescholden hebben de beslissingen uitgelegd. Het gesprek heeft aan beide kanten geholpen.’

Negatief besluit
Bedreigingen worden strafrechtelijk relevant ‘en daarmee een zaak voor de rechter als je voelt dat de man gaat doen wat hij zegt. Maar als je denkt: man, je vloekt en je schreeuwt, maar je doet toch niks, dan is een ferm gesprek op zijn plaats’, aldus burgemeester Niederer. Want: ‘Ik snap ook dat geëmotioneerde mensen er dingen uitgooien. Eigenlijk geven ze het signaal af dat ze hun verhaal kwijt willen. Het gaat daarbij niet om het negatieve besluit van de gemeente, maar om de motivering.’

Burgemeester Niederer: ‘Er wordt door ons te vaak onvoldoende gecommuniceerd en niet gevraagd: “Begrijpt u waarom wij dit vinden?” Ik zeg daarom vooral bij gevoelige dossiers tegen ambtenaren dat ze de beslissing niet moeten afdoen met een mail of de telefoon. Stap op de fiets en ga erlangs. Wij zitten in een gejuridificeerde werkelijkheid, de burger zit in de werkelijke werkelijkheid. Verbind ze. Leg uit waarom je tot een beslissing bent gekomen.’

Lees het volledige interview in Binnenlands Bestuur nr. 23 van deze week (inlog)