‘We beginnen de omgevingsvisie in de snackbar’

Burgemeester Martijn Dadema is het boegbeeld van de gelauwerde gemeente Raalte. Burgerparticipatie is volgens hem geen bestuurlijk kunstje. ‘Hou het vooral leuk, anders loopt iedereen weg.’

Raalte werd vorige week door Binnenlands Bestuur uitgeroepen tot de best bestuurde decentrale overheid. Burgemeester Dadema werd en passant bestempeld als ‘s lands op één na beste bestuurder. Vakgenoten prijzen de GroenLinks-burgemeester om zijn betrokkenheid en stemmers zeggen dat hij voor iedere inwoner klaarstaat. Van de gemeente Raalte wordt gezegd dat ze ‘op een open en eigentijdse manier haar inwoners bij allerlei aangelegenheden in de gemeente betrekt. De Overijsselse gemeente is op het gebied van inwonersparticipatie ‘een voorbeeld voor andere gemeenten’, aldus het juryrapport.

Mensen vertrouwen
‘Als de ambtelijke organisatie dienstbaar is, de dienstverlening vanuit de inwoner denkt en niet vanuit het systeem en raad en wethouders niet hun eigen politieke profiel laten gelden maar het belang van de inwoners voorop stellen en dat ook uitstralen, dan kom je écht in verbinding met de samenleving en word je daarvoor beloond’, stelt de burgemeester.

Nu is het toch wel wat gemakkelijker om de inwoners van Raalte te interesseren voor een ‘doe-democratie’ dan de inwoners van pak ‘m beet Rijswijk. ‘Het is voor een deel anders, maar deels niet. We hebben hier negen gemeenschappen, waarvan het dorp Raalte de grootste is. In de dorpen is een sterke gemeenschapszin, maar tegelijk moet je daar wel aan werken. We zijn de laatste veertig jaar enorm geïndividualiseerd’, aldus Dadema. ‘Door constant de verbinding te zoeken, zie je dat de gemeenschapszin hier aan het groeien is. We proberen een kanteling te maken met de participatiesamenleving. Maatschappelijke opgaven die we collectief zien, willen we gezamenlijk oplossen. De overheid zet veel te vaak de aap op zijn schouder. Laat mensen deelnemen. Gebruik de kennis in de gemeenschap en vertrouw mensen en geef ze zeggenschap.’

Interviews in supermarkt
Mooie woorden, maar wat betekent dat in de praktijk voor de Raaltenaren? Dadema: ‘Nou, we hebben een gesprek gehad over een nieuwe woningbouwlocatie in Luttenberg. Normaal gesproken zegt de overheid: daar gaan die huizen komen. We hebben in samenwerking met Plaatselijk Belang drie opties bekeken. Wat vindt u de beste optie en geef een argument. Van de 2.300 inwoners van het dorp, deden 661 mensen mee aan een internetpeiling. Dan heb je indirect toch heel wat huishoudens te pakken. Er kwam iets uit wat we niet hadden verwacht. We gaan bouwen op een plek die de inwoners willen. Dat moet als overheid toch je doel zijn?’

Visie-maker
‘We willen met de inwoners in gesprek, maar hoe doen we dat op een goede manier? Een voorbeeld: we zijn bezig met onze omgevingsvisie. We zijn begonnen met interviews in de supermarkt, de voetbalclub, de papierophaal, de snackbar. Hou participatie leuk. Niet van: de gemeente gaat een omgevingsvisie opstellen, want dan loopt iedereen weg. Maar iedereen vindt wel wat van zijn eigen omgeving! Wat vindt u nou belangrijk in Raalte?’

Op die manier zijn er op straat en op het internet zo’n duizend gesprekken met Raaltenaren gevoerd. ‘Daaruit kun je de prioriteiten halen’, zegt Dadema. ‘Vervolgens hebben we de vacature van ‘visie­maker’ gemaakt. 115 inwoners hebben vijf avonden met ons meegedacht. We begonnen met een hapje eten in een dorp. We hebben een zes meter lange horizon gemaakt: zo zien we er in 2040 uit. De ambtsketen en de stropdas blijven thuis en laten de mensen mij vooral Martijn noemen. Je moet ook bescheiden zijn. Ik geloof echt in laagdrempelig bestuur.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 2 van deze week (inlog)