Grote kabinetsdelegatie naar slavernijherdenking

Maar lieft tien leden van het kabinet Rutte IV nemen maandagmiddag 1 juli 2024 in het Oosterpark in Amsterdam deel aan de Nationale Herdenking Slavernijverleden. Minister Dijkgraaf (OCW) houdt tijdens de herdenking een toespraak namens het kabinet. Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma is er niet bij.

Indrukwekkende lijst

Het is een indrukwekkende lijst namen die maandag bij het Keti Koti Festival op het Museumplein in Amsterdam aanwezig zijn om stil te staan bij de afschaffing van de slavernij 151 jaar geleden. De demissionair minister-president Mark Rutte en de demissionaire ministers Jetten, Van Gennip, Schouten, Bruins Slot, Yesilgöz, Dijkgraaf, Ollongren, Weerwind en demissionair staatssecretaris Van Huffelen. Opvallende afwezige: Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma.

Bosma gaat maandag niet naar de nationale slavernijherdenking, bevestigt zijn woordvoerder. Na een gesprek met organisatie NiNsee is ‘gezamenlijk overeengekomen’ dat zijn uitnodiging wordt ingetrokken. ‘De herdenking moet niet over mij gaan, maar over het slavernijverleden’, laat PVV'er Bosma via zijn woordvoerster weten. Er was onrust ontstaan over de aanwezigheid van Bosma vanwege zijn uitlatingen over onder meer de herdenking van het slavernijverleden in Nederland. Als PVV-Kamerlid sprak hij bijvoorbeeld over ‘slavernijgedram’. Zijn partij wil bovendien dat koning Willem-Alexander en premier Mark Rutte de namens de regering gemaakte excuses intrekken.

Geen vervanger

Verschillende organisaties keerden zich de afgelopen weken tegen de komst van Bosma. Zij vreesden dat die een waardige herdenking in de weg zou staan. Ook het bestuur van het Amsterdamse stadsdeel Zuidoost zei liever iemand anders namens de Tweede Kamer naar de bijeenkomst in het Oosterpark te zien komen. Bosma's woordvoerster laat evenwel weten dat er geen vervanger namens de Tweede Kamer zal gaan.

Organisaties die Bosma niet bij de herdenking wilden zijn opgelucht.  ‘Als niemand geprotesteerd had, dan was dit nooit gebeurd’, zegt psychiater Glenn Helberg namens de Coalitie voor een Waardige 1 juli Herdenking, een groep van personen en organisaties die opriep om niet Bosma namens de Kamer een krans te laten leggen tijdens de herdenking in het Amsterdamse Oosterpark. 

Meest fatsoenlijk

Naast de oproep van de organisaties werd ook met een petitie gevraagd Bosma weg te houden bij de herdenking. De petitie was woensdagmiddag ruim 21.000 keer ondertekend. Helberg zegt dat de gebeurtenissen ook een boodschap zijn aan het nieuwe kabinet: ‘Wij zijn niet van de polarisatie en willen samen een betere toekomst’. Oud-politica Sylvana Simons, die zich bij de coalitie heeft aangesloten, is ook blij. ‘En vandaag wás al zo'n mooie dag!’,  schrijft ze op X.

Jerry Afriyie van de Stichting Nederland Wordt Beter, die de coalitie ook steunt, spreekt van een ‘belangrijke winst voor een waardige herdenking’. ‘Mensen zeggen dat hij tot een ander inzicht kan komen als hij er toch bij is, maar zo werkt het niet’, zegt Afriyie over Bosma. ‘Hij kan zich door ambtenaren laten bijpraten. Op dat moment zijn wij bezig met bezinning, stilte en niet met discussie.’ Volgens Afriyie is wegblijven dan ook ‘het meest fatsoenlijke om te doen’.

Waardigheid van de herdenking

De Amsterdamse burgemeester Halsema hoopt er nog op dat de Tweede Kamer wel een vervanger voor Bosma zal sturen. Voor de ‘waardigheid van de herdenking’ is het volgens de burgemeester van belang dat ‘het instituut de Tweede Kamer is vertegenwoordigd’. Eerder zei de burgemeester tijdens een raadsvergadering dat ze het "buitengewoon elegant" van Bosma zou vinden als hij de excuses voor het slavernijverleden van de regering zou herhalen.