Benjamin burgemeester

Joris Bengevoord aan de slag in Winterswijk

‘Als ik de telefoon niet opneem, dan betekent dat níet dat ik geen belangstelling heb; het betekent alleen dat ik op vakantie ben en daardoor wellicht onbereikbaar’, had Joris Bengevoord (32) onder zijn sollicitatiebrief aan de commissaris van de koning in Gelderland geschreven. Toen hij ‘s ochtends zijn koffers pakte om naar Schiphol te rijden voor een vakantie in Nicaragua en Costa Rica, belde het gewaarschuwde Provinciehuis. Of Joris voor de Kerst nog kon langskomen, want de commissaris wilde met hem praten over zijn sollicitatie naar het burgemeesterschap van Winterswijk. ‘Het zal toch niet, bedacht ik mij toen. Zou ik het kunnen worden? Ik had nog nooit een sollicitatiegesprek gevoerd. De trucjes kende ik niet’, lacht Bengevoord in de Winterswijkse lunchroom Bijzonder Gewoon.

We weten hoe het afliep: Joris Bengevoord wordt op 21 april in theater De Storm in Winterswijk geïnstalleerd als jongste burgemeester van het land. In het vroege najaar van 2016 zag de wereld er nog geheel anders uit voor de jonge fractievoorzitter van GroenLinks in de gemeenteraad van Tilburg. ‘In september kochten we een huis in Tilburg’, zegt Bengevoord, die trouwens zelf ook best ‘bijzonder gewoon’ genoemd mag worden. Bijzonder jong en begeesterd, gewoon zonder maniertjes en ontwapenend open. King Charles spaniel Huub aan zijn voeten. ‘Ik ambieerde het burgemeesterschap niet. Het leven van fractievoorzitter en directeur van een familiepretpark is spannend genoeg. Maar dat werd anders toen ik in oktober de profielschets las voor de nieuwe burgemeester van Winterswijk. Ondernemend, enthousiast, verbindend en ik spreek goed Duits! Eerst ging ik verzinnen waarom ik het niet zou kunnen worden: jong, geen ervaren bestuurder in het openbaar bestuur. Er waren wel tien redenen te bedenken waarom de gemeenteraad zou kiezen voor een 55-jarige wethouder uit de Achterhoek.’

Verbinder
Maar Winterswijk verdween niet uit zijn gedachten. ‘Ik ben er geboren en heb er op school gezeten. Ik ben een kind van deze buurt! De schaal spreekt mij aan’. Bengevoord sprak erover met vrienden en kennissen. ‘En die zeiden: “Waarom solliciteer je niet? Je hebt dan ieder geval zo’n proces doorlopen. Je gelooft erin, in Tilburg speel je mee, je bent een verbinder”.’ Dat vond de commissaris van de koning kennelijk ook toen hij hem sprak.

Bengevoord: ‘Het was een erg leuk gesprek, maar je denkt toch: dat was het. En dan word je na de Kerst gebeld. De vertrouwenscommissie wil graag met je spreken in een hotel bij Arnhem. Dan denk je: o, het wordt wel erg serieus. Weer met mensen gesproken en weer voorbereid op de gesprekken. En dan is het 9 februari en word je om negen uur ‘s avonds gebeld door de voorzitter van de vertrouwenscommissie met de mededeling dat de gemeenteraad unaniem voor jou heeft gekozen.’ En dat huis in Tilburg? ‘Dat raken we wel kwijt, midden in de binnenstad.’ Een huurappartement in Winterswijk is al geregeld.

Joris Bengevoord kocht het huis in Tilburg met zijn partner Arijan van Bavel, wellicht bekend als het niet zo snuggere typetje in het televisieprogramma Mooi! Weer De Leeuw van Paul de Leeuw. Allemaal komedie, want Van Bavel is een bijdehante acteur en zakenman, directeur van het theaterproductiehuis De Zingende Decoupeerzaak en mede-eigenaar van Pretpark De Waarbeek bij Hengelo (Overijssel). Joris en Adje kochten het familiepark in 2009 en maakten het meer dan tachtig jaar oude en noodlijdende pretpark weer profijtelijk. ‘Ik mag dan geen ervaring hebben als bestuurder in het openbaar bestuur, ik bestuur wel een onderneming’, weet Bengevoord.

Niet lang meer, want hij snijdt alle banden met het pretpark door. ‘In de gesprekken die ik in de aanloop naar de sollicitatiegesprekken met Arijan heb gehad, hebben we heel duidelijk afgesproken dat het voor mij afgelopen is bij De Waarbeek. Ik heb er ook geen tijd meer voor.’

Toen Wilmien Haverkamp-Wenker burgemeester werd van Tubbergen, zette Tubantia geen foto van mijnheer Haverkamp in de krant. Waarom zouden ze ook. Maar Tubantia drukte bij het nieuws dat Bengevoord burgemeester van Winterswijk zou worden, wel een foto af van Joris én Arijan in de draaimolen in De Waarbeek. Hetzelfde deed De Gelderlander.

De burgemeester in spe: ‘Ik heb gesolliciteerd; Arijan was geen onderdeel van de procedure. We hebben er even bij stilgestaan met de vertrouwenscommissie, want er wordt ook altijd naar de partner gekeken, maar meer niet. Homoseksualiteit is geen item voor mij. Ik ken mensen voor wie hun homoseksualiteit een deel van hun persoonlijkheid is en die dat ook snel moeten melden. Prima, maar ik ben gewoon Joris en ik heb een vriend. Aan de andere kant: als burgemeester sta je in de schijnwerpers. We zijn dat wel een beetje gewend. Mensen die naar je kijken in een restaurant – we hebben daar een historie in.’

Indruk
Vaarwel pretpark in Hengelo, vaarwel Tilburg ook, waar Joris Bengevoord vanaf 2011 voor GroenLinks in de gemeenteraad zat (sinds 2013 als fractievoorzitter). En waar hij indruk maakte. ‘GroenLinks zit sinds haar oprichting in 1990 in het college van Tilburg. Dan is het zaak om niet arrogant te worden en je in te zetten voor verbinding. De raad was redelijk gepolitiseerd, maar zelfs de oppositie belde mij ‘s avonds nadat bekend was geworden dat ik naar Winterswijk zou vertrekken. “Wat jammer nou, we zullen je missen. Jij was wel de uitgestoken hand van de coalitie naar de oppositie”.’ Bij zijn afscheid van de raad op 6 maart kreeg Bengevoord dan ook alle lof toegezwaaid (hoewel een deel van de oppositie toch zijn laatste initiatiefvoorstel afwees).

Bengevoord vertrekt van Tilburg naar Winterwijk, maar keert Tilburg niet de rug toe. ‘Ik heb veel geleerd van burgemeester Peter Noordanus, vooral op het terrein van orde en veiligheid, een onderwerp dat links heeft laten liggen. Mijn voorbeeld als burgemeester zou Johan Stekelenburg zijn. Ik heb hem een paar keer ontmoet. Hij was echt burgemeester van de Tilburgers. Als ik in Winterswijk word herinnerd zoals Johan Stekelenburg in Tilburg, dan heb ik het goed gedaan.’

Als voormalig raadslid voor GroenLinks in Tilburg (de partij is niet meer vertegenwoordigd in Winterswijk) maakt Bengevoord zijn entree eerder met een ‘raadsblik’ dan met een ‘bestuurdersblik’. Dat is een voordeel, meent Joris Bengevoord: ‘Ivo Opstelten kon dat zo mooi zeggen toen hij een half jaar waarnam in Tilburg: “De raad is de baas.” Je hoort het hem zeggen. De burgemeester moet ervoor zorgen dat de raad in positie komt. De burgemeester trekt dagelijks op met de wethouders, dus is het logisch dat hij vooral wordt gezien als hún voorzitter. Maar hij is ook en vooral voorzitter van de gemeenteraad en behoort er te zijn voor alle raadsleden.’ Daarom bevalt het Bengevoord zeer dat hij als burgemeester van Winterswijk naast openbare orde en veiligheid nu geen andere portefeuille krijgt. Bengevoord: ‘Als burgemeester moet je boven de partijen staan. Met een inhoudelijke portefeuille ben je gebonden aan het coalitieakkoord en word je onderdeel van het politieke spel.’

Benjamin
Van dat spel heeft Joris Bengevoord in de bloei van zijn politieke carrière in Tilburg afscheid genomen. Niet voor een plekje ‘hogerop’ in de Tweede Kamer in Den Haag, maar voor Winterswijk in de Achterhoek, waar hij in het college van B en W met zijn 32 levensjaren de benjamin wordt. Bengevoord: ‘Mijn leeftijd heeft voor-en nadelen.’ Voordeel: ‘We hebben het vaak over de kloof tussen de politiek en de inwoners. Ik zie dat die kloof nog groter is bij jonge mensen. Ik hoop dat ik als jonge burgemeester een brug kan slaan. Ik ben enthousiast, benaderbaar en actief op de sociale media.’

Nadeel: ‘Ik kom in een ervaren college; de meeste wethouders zitten in hun tweede periode, en dan ga ik de collegevergaderingen leiden! Ik zie dat niet als een risico of een bedreiging, maar ik ben mij ervan bewust dat zeker ervaren collega’s daar wellicht aan moeten wennen. Ik moet niet naïef zijn. Nu is men enthousiast over mijn komst. Iemand van hier, jong, ondernemend. Dat is fijn, maar daardoor zijn de verwachtingen wel hooggespannen. Vast en zeker op enig moment té hoog. Daar moet je ook niet bang voor zijn.’ Een ondernemer die bestuurder wordt: je ziet de angels en voetklemmen op het politieke pad voor je en de struikelpartijen die dat kan opleveren. ‘Make Winterswijk Great Again!’, schatert Bengevoord. ‘Je moet je realiseren dat er altijd een politieke component is bij wat er loopt in de ambtelijke organisatie. Dat maakt het openbaar bestuur zo interessant. Ik weet wel zo’n beetje hoe het werkt en heb goed kunnen meekijken in de keuken. Ik heb namens GroenLinks in Tilburg meegedaan aan de coalitiebesprekingen in 2014 en ik was voorzitter van een raadscommissie.’

Klasgenoten
Het directeurschap van familiepretpark De Waarbeek (45 attracties, vijftig medewerkers en jaarlijks 220.000 bezoekers) heeft hem wellicht ook wel goed voorbereid op het burgemeesterschap. Joris Bengevoord: ‘We zijn een sociale onderneming. We werken intensief samen met de roc’s, geven Wajongers een kans en zijn het groenste pretpark in Nederland. In zo’n park komt ook heel divers publiek. Mensen met kinderen, scholen, opa’s en oma’s. Je geeft net als de burgemeester iedereen een hand.’

In Tilburg (213.000 inwoners) is de politiek niet zelden onaangenaam; in Winterswijk (29.000 inwoners) zijn de verhoudingen goed. ‘Met als gevolg dat het vertrouwen in de politiek in Winterswijk ook groter is’, aldus Bengevoord. Hij vervolgt: ‘De dynamiek in Winterswijk zal anders zijn, maar de uitdagingen zijn er niet minder om. Het is geen minidorp en er zijn veel voorzieningen. Je hebt bijvoorbeeld streekziekenhuis Koningin Beatrix en Theater De Storm, maar wat gebeurt er als de bevolking verder vergrijst en krimpt? Wie draagt dan die voorzieningen? Daar heb je jonge ondernemende mensen voor nodig. Het zou daarom geweldig zijn als mijn klasgenoten van de middelbare school mijn stap zouden volgen en terugkeren naar Winterswijk. Van mijn vwo-examenklas met 22 leerlingen woont nog één oud-leerling in Winterswijk, met mij erbij straks twee.’

Joris Bengevoord maakt zich uit de voeten met King Charles spaniel Huub voor een afspraak met gemeentesecretaris Oortgiesen en zijn secretaresse. Hij kan natuurlijk niet pardoes op 21 april beginnen als op de 26ste de lintjes worden uitgereikt, een dag later Koningsdag wordt gehouden, een week later de doden worden herdacht en vervolgens de bevrijding gevierd. ‘Ik val met mijn neus in de boter.’

CV
Joris Bengevoord werd op 15 mei 1984 geboren in Winterswijk. Hij doorliep de middelbare school in Winterswijk en studeerde van 2002 tot 2009 Business Studies aan de Universiteit van Tilburg. In 2009 nam hij met zijn partner Arijan van Bavel familiepretpark De Waarbeek in Hengelo over. Sinds 2010 is hij ook mededirecteur van De Zingende Decoupeerzaag. Bengevoord werd in 2011 raadslid voor Groen- Links in de gemeenteraad van Tilburg; in september 2013 werd hij fractievoorzitter. Hij was voorzitter van een experimentele werkgroep voor het Sociaal Domein en voorzitter van de themacommissie leefbaarheid. In juni 2014 werd hij producent bij het Theater van de klucht. Op 9 februari 2017 werd Bengevoord voorgedragen als nieuwe burgemeester van Winterswijk. De installatie is op 21 april in theater De Storm. Joris Bengevoord wordt de jongste burgemeester van Nederland.