Balkenende V?

Bij zoveel tevredenheid zal het gevoel van urgentie onder rechtse kiezers niet zo groot zijn, terwijl de linkse medemens de afgelopen tijd bedolven is onder apocalyptische visioenen van afbraak en barbarisering, wat in ieder geval zal helpen om hem uit zijn rookstoel te krijgen en naar de stembus te jagen, hoe hard het woensdag mogelijk ook regent.

De achterban van het CDA staat veel ambivalenter tegenover dit kabinet, gedoogsteund als het wordt door de PVV van Wilders, van wie een bepaald soort christenen niet veel moet hebben. Die verdeeldheid bleek al op de grote partijdag van oktober vorig jaar, toen sommige partijleden hun steun aan samenwerking met Wilders enthousiast betuigden terwijl anderen uitspraken dat Wilders voor hen niet veel meer was dan een satan. Die ambivalentie is sindsdien niet minder geworden. Veel CDA-stemmers hebben dezer dagen te kennen gegeven nooit meer te willen stemmen op een partij die samenwerkt met die vermaledijde PVV.

Het CDA lijkt dus opnieuw op een electorale dreun af te stevenen. In 1994 ging de partij van 54 naar 34 zetels. Onder Balkenende herstelde de partij zich, maar vorig jaar halveerde het aantal zetels in de Tweede Kamer. Nu dreigt een herhaling van dit historische verlies: een halvering van het aantal zetels in de Eerste Kamer.

Dat verlies heeft niet alleen met de samenwerking met de PVV te maken. Het heeft ook te maken met de afwezigheid van een aansprekende politiek leider, sterker nog: met de afwezigheid van een gerechtvaardigd vermoeden wie de nieuwe leider van het CDA zou kunnen zijn of worden.

En dat verlies heeft mogelijk ook te maken met een structurele reden: de gestage afname van het christelijk volksdeel. De kans dat ChristenUnie en SGP van het verlies van het CDA profiteren lijkt niet zo groot. Ook dat is een spannend aspect aan de verkiezingen van morgen. Is de afname van steun voor christelijke politieke partijen het gevolg van de doorgaande secularisering? Of is er iets anders aan de hand, en vinden steeds minder christenen het in deze tijden van ontzuiling nodig en vanzelfsprekend om hun stem op een christelijke partij uit te brengen?

Het verlies van het CDA kan betekenen dat deze coalitie van VVD, CDA en PVV straks in mei geen meerderheid in de Eerste Kamer krijgt. Is dat erg? Het zal in ieder geval niet tot nieuwe verkiezingen leiden want een meerderheid in de Senaat is geen vereiste aangezien die geen kabinetten naar huis stuurt. Wel heeft de oppositie al dreigende taal laten horen en aangekondigd geen kans voorbij te zullen laten gaan om dit kabinet naar huis te sturen. Dat kan dus nog spannend worden.

Maar het grootste nadeel, naar mijn mening, van zo’n minderheid zal zijn dat Rutte voor elk wetsvoorstel om steun moet gaan leuren bij telkens wisselende meerderheden, net als in de Tweede Kamer voor de missie naar Kunduz. Alle toezeggingen en concessies aan partijen om hun steun te verwerven, hebben de aard van die missie grondig veranderd.

Dat kan dan straks dus bij tal van andere voorstellen gebeuren, met als gevolg dat de voortvarende aanpak die dit kabinet voorstaat op het gebied van de bezuinigingen, veiligheid en immigratie & integratie zal verwateren. Dan heb je in naam Rutte-I maar in feite een soort Balkenende-V.

Deze overweging alleen al moet de urgentie voor de rechtse kiezer groot genoeg maken om niet thuis te blijven.