‘Haags geknoei’ maakt burgemeester Loppersum woest

Albert Rodenboog stopt volgende week als burgemeester van Loppersum. Hij knokte jaren om de gaskraan dichtgedraaid te krijgen. Dat lukte. Haags ‘geknoei’ maakt een einde aan de kortstondige euforie daarover.

Eerder deze maand leek het wel alsof de woedende burgemeester van Loppersum ieder moment kon ontploffen. Hoe minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat het in zijn hoofd haalde om de toegezegde versterking van gebouwen in het Groningse aardbevingsgebied eenzijdig stop te zetten, zei hij bij BNR Nieuwsradio.

Onveilige huizen
Rodenboog haalde uit naar Wiebes aan de vooravond van een Kamerdebat over het stoppen van de gaswinning in Groningen. Het Loppersumse college had in opdracht van de gemeenteraad een ‘brandbrief’ geschreven, onder andere over de beslissing van Wiebes om de versterking van 1.588 zwakke en onveilige huizen in Groningen stil te leggen. De VVD-minister wilde wachten op deskundigenrapporten die op 1 juli beschikbaar zijn. Van dat uitstel komt afstel, voorzag burgemeester Rodenboog, die de Tweede Kamer daarom opriep om Wiebes op zijn vestje te spugen. En, wat deden onze volksvertegenwoordigers? ‘Er gebeurde nul komma nul’, verzucht. ‘Den Haag gaat schandalig om met de Groningers’.

Gebak
En dan te bedenken dat de Groningers een paar maanden daarvoor nog een feestje hadden gevierd toen Wiebes het besluit nam om naar nul te gaan. ‘Ik zat op het provinciehuis in Groningen en er kwam gebak op tafel. Ik had verwacht dat Wiebes naar twaalf miljard kuub gas per jaar zou gaan, want dat was het advies van het Staatstoezicht op de Mijnen na de zware beving op 8 januari in Zeerijp. Een half uur voordat hij een persconferentie zou geven, belde hij om te vertellen dat het kabinet had besloten om de gaskraan dicht te draaien. Ik was helemaal stil.’

Alles stop
‘Maar hoe dom kun je zijn’, vervolgt hij, ‘door een paar weken later te besluiten om in afwachting van een stel rapporten de versterking stil te leggen? Je treft ruim 1.500 huishoudens die de afgelopen jaren van alles hebben meegemaakt. Hun huizen zijn geïnspecteerd en hun leven staat op zijn kop. Dan ben je bijna zo ver om eindelijk van de ellende af te komen, en dan legt de minister alle adviezen naast zich neer en zet alles stop. Hij zegt: “De gaswinning gaat naar nul, dus misschien hoeft die versterking niet meer, of kan het eenvoudiger.”’

Kwaad bloed
Wiebes weet wel beter, of zou beter moeten weten, aldus Rodenboog. ‘Want pas in 2022, als er nog twaalf miljard kuub gas in Groningen wordt gewonnen, zitten we in een veilige range. Wat doe je in de tussentijd? Met een voorgenomen besluit om versneld naar twaalf en versneld naar nul te gaan, creëer je toch geen veiligheid? Dat gasveld ijlt door. De nul bereiken we overigens pas in 2030. Maar je stopt wél met het versterken van de woningen van mensen die zwaar in de problemen zitten.’

Duidelijk mag zijn dat de minister daarmee veel kwaad bloed heeft gezet en dat de verhoudingen behoorlijk zijn verstoord. Rodenboog: ‘En Wiebes legt niets uit; dat is nog het ergste.’

Vijf schades afgehandeld
De grote vraag is: waarom zet Wiebes zijn zuurverdiende populariteit in Groningen op het spel? ‘Ik heb een scenario, maar dat is mijn scenario’, zegt Rodenboog. ‘Shell wil van de ellende van Groningen af. Het kabinet heeft gezegd dat we naar nul gaan. Daarmee hebben we een financieel probleem, want er blijft voor miljarden in de grond zitten. Ik denk dat de oliemaatschappijen zeggen: wij schrijven het gas af, maar dan neem jij, minister, het schadeherstel en de versterking voor je rekening. Als die deal is gesloten, dan komt de minister daarmee naar buiten.’

En mag iedere Groninger met aardbevingsschade zich melden bij vadertje staat. ‘Nou daar ben je dan mooi klaar mee’, schampert Rodenboog. ‘Eerst liep de schade via de NAM en later via het Centrum Veilig Wonen in Appingedam. Daar zitten 350 man, maar dat ging niet goed. Nu heeft het rijk de regie naar zich toegetrokken en de schadeafwikkeling geconcentreerd bij de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen. Vorige week meldden ze dat er 16.000 schadegevallen liggen en dat ze al vijf schades hadden afgewikkeld. Het gaat fantastisch!’

Geknoei
Rodenboog schat dat het rijk zo’n 10 miljard euro zal moeten neertellen voor schadeherstel en versterking in Groningen. Hij begrijpt dat de minister ergens het geld vandaan moet halen, ‘maar ik zou de Groningse bestuurders hebben betrokken bij mijn dilemma. Nu is de glans van het besluit om te stoppen met de gaswinning verdampt, en heeft de minister met zijn geknoei het vertrouwen verspeeld.’

Lees het volledig interview in Binnenlands Bestuur nr. 12 van deze week (inlog)