Een derde gemeenten heeft agressieprotocol

Dertig gemeenten zijn van plan een agressieprotocol op te stellen, nadat het Ondersteuningsteam Netwerk Weerbaar Bestuur gespreksbijeenkomsten heeft gehouden met raadsleden en collegeleden over agressie en intimidatie en waar de grens dient te worden getrokken. Uit onderzoek blijkt dat 58 (een derde) van de 164 deelnemende gemeenten al beschikken over een agressieprotocol.

Omgaan met agressie

Een agressieprotocol omschrijft hoe om te gaan met agressie en intimidatie door inwoners jegens politieke ambtsdragers en hoe om te gaan en te reageren op agressie en intimidatie tussen raadsleden en collegeleden onderling. Dit onderzoek naar de beschikbaarheid van agressieprotocollen in gemeenten is uitgevoerd door Luuk van Bree in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. Van Bree benaderde griffiers van gemeenten en vond 164 gemeenten bereid om mee te werken.

Duidelijk doel

Waar 58 gemeenten dus al een adequaat agressieprotocol hebben, hebben de overige gemeenten geen agressieprotocol of slechts een gedragscode of integriteitsprotocol, vond Van Bree. Daar staat vaak in dat raadsleden zich ‘fatsoenlijk en respectvol’ dienen te gedragen, maar specifieke meldingen over hoe om te gaan met agressie en intimidatie staan er niet in. Een agressieprotocol heeft een duidelijk doel: duidelijk maken dat geweld tegen politieke ambtsdragers niet wordt geaccepteerd, het voorkomen van geweld door preventieve maatregelen, een overzicht van te nemen maatregelen bij agressie en intimidatie en bij geweld vertellen hoe ondersteuning wordt geleverd en schade wordt verhaald.

Normen en uitgangspunten

Van Bree noemt het protocol van de gemeente Zaanstad als goed voorbeeld van het omschrijven van het doel en benoemt zeven uitgangspunten voor het opstellen van een agressieprotocol. Zo moet het protocol normen en uitgangspunten over het hoe en waarom van het protocol bevatten. Ook moet er een definitie instaan van wat agressie is. Daarnaast moet er een overzicht zijn van preventieve maatregelen, zoals het faciliteren van ‘dialoog en training’. Ook moet duidelijk zijn hoe je agressief gedrag kunt melden. Dat blijkt te verschillen per gemeente, maar feitelijk gaat het om een beschrijving of stappenplan. Er wordt ook vaak onderscheid gemaakt tussen een interne melding en een eventuele aangifte.

Stelling nemen

Verder bevat het protocol de te nemen maatregelen na een incident met agressie of geweld, zoals een gesprek met de dader en een waarschuwingsbrief met de aankondiging van mogelijk zwaardere maatregelen. Andere maatregelen zijn een pandverbod, gebiedsverbod, contactverbod of aangifte en ‘bewaken en beveiligen’. Ook kan (im)materiële schade worden verhaald op de dader en is het van belang dat de raad als bestuursorgaan stelling neemt tegen agressie/intimidatie tegen individuele raadsleden. In eerst instantie kunnen op basis van een risicoanalyse van de situatie aanvullende maatregelen worden getroffen.

Nazorg na agressie

Ook beschrijft het protocol hoe de communicatie na de melding (van grensoverschrijdend gedrag) is. Daar hebben gemeenten vaak eigen procedures voor en meestal speelt de burgemeester hierbij een belangrijke rol. Tot slot beschrijft het protocol de nazorg voor slachtoffers. Van Bree haalt hier het protocol van de gemeente Duiven aan. Politieke ambtsdragers én hun naasten kunnen daar rekenen op ondersteuning na een incident van agressie en geweld. ‘De burgemeester of gemeentesecretaris vangt de wethouder op, de burgemeester of griffier de raadsleden.’

Voorziening voor niet-vergoede kosten 

De burgemeester, griffier en/of gemeentesecretaris kunnen ook deskundige hulp voor hen inschakelen. Voor psychosociale nazorg kunnen politieke ambtsdragers contact opnemen met het Instituut voor Psychotrauma die vaak door de eigen zorgverzekeraar wordt vergoed. ‘Niet-vergoede kosten komen voor rekening van een voorziening die ten behoeve van dit protocol wordt ingesteld door de gemeente Duiven.’