Toename drugsvondsten in Amsterdamse haven

Net als de Rotterdamse haven is ook de Amsterdamse haven kwetsbaar voor ondermijnende criminaliteit. Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft het Noordzeekanaalgebied aangewezen als een van de ‘mainports’ waar de aanpak wordt geïntensiveerd en stelt daar 4 miljoen euro voor beschikbaar tot 2026. Er is al een speciale programmamanager aanpak ondermijning aangesteld.

Intelligence

Dat schrijft burgemeester Femke Halsema in antwoord op vragen van VVD-fractievoorzitter Claire Martens. Halsema gebruikt de vragen van Martens om de raad te informeren over een aantal recente ontwikkelingen die raken aan de aanpak tegen ondermijnende drugscriminaliteit in het havengebied. De programmamanager zal de activiteiten van de verschillende partijen op elkaar afstemmen en versterken. Binnen de mainportaanpak wordt geïnvesteerd in structurele intelligence capaciteit bij de politie en in verdiepend onderzoek. Ook komt er in samenwerking met de Port of Amsterdam een weerbaarheidsprogramma met trainingen, voorlichting en activiteiten om de meldingsbereidheid te vergroten van bedrijven in het havengebied.

Meer cameratoezicht

En dat is nog niet alles. Het cameratoezicht wordt uitgebreid en het HARC-team (FIOD, Douane, politie) krijgt meer capaciteit. Daarnaast komt er extra handhavingscapaciteit voor gemeenten en omgevingsdiensten voor de havens. Specifiek voor Amsterdam stelt het RIEC-Amsterdam-Amstelland aanvullende middelen beschikbaar voor controleacties van de Ondermijningsbrigade. ‘De gemeenten binnen het Noordzeekanaalgebied willen leren van elkaar, het bestuurlijk instrumentarium op elkaar afstemmen en effectiever worden in het optreden tijdens controles’, aldus Halsema.

Onderscheppingen

Gisteren werd bekend dat het HARC-team in Rotterdam vorig jaar bijna 47.000 kilo cocaïne heeft onderschept in de haven met een straatwaarde van 3,5 miljoen euro. Een stuk minder dan de bijna 73.000 kilo in 2021. Het Openbaar Ministerie denkt dat deze onderschepte drugs ongeveer de helft is van de totale hoeveelheid cocaïne die de Rotterdamse haven binnenkomt. in de Antwerpse haven werd in 2022 juist een recordvangst gedaan van 110 ton cocaïne. Nooit eerder onderschepten de twee havensteden samen zoveel cocaïne in één jaar. De douane houdt er rekening mee dat een deel van de cocaïnesmokkel in het Rotterdamse havengebied zich heeft verplaatst naar Antwerpen.

Uithalers

Ook het aantal aangehouden uithalers (van drugs uit containers) was in Rotterdam lager dan in 2021: 241 ten opzichte van 400. Een daling van 40 procent. De douane vermoedt dat dit te maken heeft met de afschrikkende werking van de zwaardere straffen die betrapte uithalers kunnen krijgen. Dat was voorheen een boete van 95 euro, maar tegenwoordig riskeren uithalers een gevangenisstraf. De meeste uithalers in de Rotterdamse haven zijn jongeren uit de havenstad zelf, aldus de Rotterdamse hoofdofficier van justitie Hugo Hillenaar dinsdag in een interview met De Telegraaf. En dan specifiek uit Rotterdam-Zuid. De financiële verleiding is enorm. Uithalers zouden al snel 2000 euro per kilo kunnen verdienen.

Meer drugsvondsten

De Amsterdamse VVD-fractievoorzitter Claire Martens wil graag exacte cijfers over de omvang van de drugscriminaliteit in de Amsterdamse haven weten, maar die zijn niet beschikbaar, ‘aangezien veel criminele activiteiten buiten ons zicht plaatsvinden’, schrijft Halsema. Wel is er een aantal signalen dat duidt op een toenemende rol van de haven als logistiek knooppunt in de invoer en doorvoer van cocaïne en is er een toename van het aantal drugsvondsten. Zo was er afgelopen juli nog een vondst van 1100 kilo cocaïne. Met de beschreven aanpak moet er beter zicht komen op de aard en omvang van het probleem. ‘We willen meer concrete signalen genereren en deze bundelen en analyseren om op basis daarvan effectievere interventies uit te voeren.’

Risicolanden

De oorzaak van de toename van het aantal drugsvondsten ligt in een ‘complex van factoren’. De totale invoer van cocaïne in Nederland als geheel is de laatste jaren gegroeid, weet Halsema. De controles in Rotterdam en Antwerpen zijn de laatste jaren aangescherpt, waardoor drugssmokkelaars mogelijk uitwijken naar andere havens, zoals Amsterdam en Vlissingen. ‘In de Amsterdamse haven ontvangen we schepen uit risicolanden waar veel cocaïne vanuit wordt gesmokkeld.’ Waar Rotterdam één van de grootste containerhavens ter wereld is, worden in Amsterdam weer meer bulkgoederen ingevoerd vanuit die risicolanden en is er overslag van goederen naar binnenvaartschepen.

Waterbedeffect

De focus van het programma aanpak ondermijning in het Noordzeekanaalgebied ligt onder meer op verbetering van het zicht op risicolocaties en gelegenheidsstructuren, ‘zodat de structurele aanpak steviger wordt’. Amsterdam werkt in de mainport aanpak tegen ondermijning nauw samen met Rotterdam. Om een waterbedeffect te voorkomen naar andere havens wordt internationaal gewerkt aan samenwerking tussen België,  Duitsland en Nederland, waarbij politie, burgemeesters en ministers betrokken zijn. ‘Hamburg, Rotterdam en Antwerpen zijn de trekkers van deze samenwerking.’

Scheepvaartschool

Overigens bevestigt de Zeehavenpolitie woensdag naar aanleiding van berichtgeving in het AD dat drugsbendes de afgelopen jaren meermaals jongeren naar de scheepvaartschool hebben gestuurd om zo op termijn mensen op belangrijke strategische posities in de Rotterdamse haven te krijgen. Vandaaruit zouden zij de bendes van dienst kunnen zijn bij het binnenhalen van drugs die via de haven binnenkomt, zoals een logistiek planner. Een woordvoerder van de Zeehavenpolitie zegt tegen het ANP dat deze praktijken niet nieuw zijn. ‘Drugsbendes hebben net als reguliere bedrijven een hr-afdeling waar wordt gekeken wie en wat er nodig is om de operaties goed te laten verlopen.’ Dat kan zeer lucratief zijn, bleek eind 2021 toen de Rotterdamse politie tijdens een huiszoeking bij een corrupte havenmedewerker stuitte op ruim 7,9 miljoen euro in contanten.