25 gemeenten tellen de stemmen centraal

Vijfentwintig gemeenten experimenteren bij de gecombineerde Staten- en waterschapsverkiezingen op 18 maart met het tellen van de stemmen in twee rondes. Eerst in het stembureau en een dag op een openbare centrale plek.

Betrouwbaarder en transparanter
Het telexperiment, waaraan alle gemeenteraden hun fiat moesten geven, moet het tellen van de stemmen betrouwbaarder en transparanter maken. In de 25 deelnemende gemeenten wordt ‘s avonds in het stemlokaal alleen nog een voorlopige ‘sneltelling’ uitgevoerd op het niveau van de partij. De gemeente kan op basis van deze gegevens op de verkiezingsavond een voorlopige uitslag geven. Op donderdag 19 maart worden de stemmen naar het ‘gemeentelijk stembureau’ gebracht, waar ze op persoonsniveau worden geteld.

Heerenveen
Een van de gemeenten die deelneemt aan het telexperiment, is Heerenveen. Burgemeester Tjeerd van der Zwan (PvdA) vertelt met welk dilemma gemeenten op de verkiezingsdag worden geconfronteerd: ‘Alles moet met de hand worden geteld. Er zijn nu ook nog eens twee verkiezingen. Als we één verkiezing hebben, dan duurt het tot ik weet niet hoe lang na middernacht voordat alle stemmen zijn geteld en gecontroleerd. Nu moet je met twee verkiezingen met dezelfde ploeg mensen nog een keer uren gaan tellen, terwijl iedereen doodmoe is en geen stembriefje meer kan zien. Of je moet een dubbele ploeg hebben, maar dat betekent wel dat we op zoek moeten naar nog meer vrijwilligers.’

Rustig

Gemeenten konden zich bij het ministerie van BZK opgeven voor een experiment om de stemmen in twee fasen te tellen. Heerenveen koos daarvoor. ‘We tellen nu alleen maar één keer op het niveau van de partij. De volgende dag kunnen we rustig op een centrale plek tellen op het niveau van de kandidaten. Wij denken dat we daardoor secuurder kunnen tellen en met minder mensen toekunnen. We krijgen er ook een vergoeding van 12,5 duizend euro voor van het rijk’, aldus burgemeester Van der Zwan. Heerenveen kiest niet voor het gemeentehuis voor die tweede centrale telling. ‘We zijn op zoek naar een mooie openbare locatie die typerend is voor de gemeente en waar alle kandidaten en partijen present kunnen zijn. Wellicht dat we op het Abe Lenstra Stadion uitkomen’, aldus de burgemeester van Heerenveen.

25 gemeenten
De gemeenten die zich hebben aangemeld voor het telexperiment zijn Borne, Culemborg, Dantumadiel, Elburg, Epe, Ermelo, Goeree-Overflakkee, Heerenveen, Heerlen, Hof van Twente, Kampen, Lingewaard, Maassluis, Noordenveld, Ouder-Amstel, Overbetuwe, Putten, Raalte, Rhenen, Rucphen, Uden, Vlissingen, Voorschoten, Zaltbommel en Zoetermeer.

Bespottelijk
Eigenlijk is het bespottelijk dat gemeenten ervoor moeten kiezen om de stemmen die zijn uitgebracht voor Provinciale Staten en waterschappen in twee fasen te tellen teneinde nauwkeurig werk te kunnen leveren, aldus burgemeester Van der Zwan. ‘Het is echt te gek voor woorden dat we anno 2015 niet digitaal kunnen stemmen. Alles doen we in het dagelijkse leven digitaal, maar we moeten de stemmen met de hand tellen omdat er wel eens iemand buiten het stembureau met apparatuur zou kunnen proberen te achterhalen op wie ik stem. Maar we vinden het wel acceptabel dat mensen urenlang en oververmoeid zitten te tellen en daarbij fouten kunnen maken. Gelukkig dat we dat probleem met dit experiment kunnen verhelpen.’ Minister Plasterk van BZK meldde vorige maand dat een groep externe deskundigen de ICT-specificaties gaat uitwerken waaraan een goed beveiligde stemprinter en elektronische stemmenteller moeten voldoen.