Zware klappen bij werkvoorziening

Dreigend miljoenenverlies en medewerkers voor wie geen werk meer is: de economische crisis wordt ook in de sociale werkvoorziening flink gevoeld. Met name de sw-bedrijven die een omvangrijke industriële tak hebben, maken een zware tijd door. Dat blijkt uit een belronde langs een vijftiental bedrijven.

Alle directeuren merken op dat het werk opraakt en dat het steeds moeilijker wordt om nieuwe opdrachten binnen te halen. Ongeveer de helft van de gesproken bedrijven meldt daarnaast dat detacheringen worden beëindigd: medewerkers die waren ingehuurd door ‘gewone’ bedrijven komen daar niet meer aan de bak en keren terug naar het sw-bedrijf. Een lastige situatie, omdat daar het werk ook minder wordt. De mensen die bij het sw-bedrijf een contract hebben, moeten in ieder geval worden doorbetaald.

Baan kwijt

Bij het Limburgse Licom is in één keer een bedrijfstak bijna gehalveerd. Ruim 300 medewerkers van Licom die bij autofabrikant DAF werkten, zijn hun baan kwijt. ‘Dat dit zou gaan gebeuren, was voorzien’, zegt woordvoerder Gaby Dings. ‘DAF had al aangegeven op zoek te gaan naar één grote, wereldwijde leverancier en dat kunnen wij niet zijn. Maar door de crisis is dat besluit wel versneld. Nu moeten we voor die mensen ander werk zoeken. En dat zal nog niet eenvoudig worden, want door de aard van de beperkingen kan niet iedereen zomaar ander werk doen. We proberen dat toch voor elkaar te krijgen door extra begeleiding.’

Bij DCW in Enschede proberen ze de crisis op te vangen door medewerkers korter te laten werken en opleidingen naar voren te halen. Concerncontroller Sipke Jager: ‘Enkele tientallen mensen zijn uit groepsdetacheringen teruggekomen. Die hebben een paar weken thuis gezeten omdat er niet direct werk voor ze was. Nu trekt dat weer een beetje aan, maar we nemen nu ook opdrachten aan die minder geld opleveren, zodat we in ieder geval íets hebben. Gelukkig zijn gemeentes, belangrijke klanten van ons, nog niet aan het bezuinigen.’

Veel sw-bedrijven hebben een groot probleem met het vinden van vervangend werk voor de onderdelen waar het stil komt te liggen, zegt Jager: ‘De nadruk heeft de laatste jaren steeds gelegen op het aan het werk krijgen van mensen buiten het eigen bedrijf. Daardoor maken we steeds minder zelf, hele productielijnen staan bij klanten.’ Het Zeeuwse Dethon kan nog wel zelf producten maken, maar het bedrijf stevent toch op een omzetverlies van anderhalf miljoen euro af.

‘Ik overweeg mijn mensen houten speelgoed te laten maken’, zegt directeur Edwin van den Berghen. ‘Of het verkoopt, zie ik later wel weer, maar dan zijn ze in ieder geval aan het werk.’ Hij vreest dat zijn medewerkers het in de crisis zwaar krijgen. ‘Mensen met een sw-indicatie worden verdrongen, dat wordt al zichtbaar. Werkgevers kunnen nu alweer kiezen uit betere arbeidskrachten.’ Bij zijn bedrijf is net een groepsdetachering voor 32 mensen beëindigd. ‘Die mensen werkten al drie jaar bij dat bedrijf en komen nu allemaal weer terug. Ik moet zorgen dat ik werk voor ze heb.’

Toch zijn er ook directeuren die het minder somber inzien. Jack Duineveld van het Noorderkwartier in Schagen bijvoorbeeld. ‘Natuurlijk, het is moeilijker opdrachten te krijgen en de prijzen staan onder druk, maar dat is bij ons niet erger dan elders in de economie. Dit vraagt gewoon om creatieve oplossingen. Wij proberen bijvoorbeeld af te stappen van de bulkproducten en meer op maat te maken. Dan kan de prijs ook omhoog.’

Kansen

Ook Lisette Bos van Wedeo (Doetinchem) laat het hoofd niet hangen, al kampt ook zij met minder opdrachten. ‘Dit is een mooi moment om mensen klaar te stomen voor ander werk, om opleidingen naar voren te halen. Bovendien hoor ik ook van bedrijven die werk uit het buitenland terughalen, dus daar liggen juist kansen voor ons.’

Hoe het met de sector in zijn geheel gaat, is moeilijk te zeggen. Er zijn ongeveer negentig swbedrijven en actuele overzichten ontbreken. José Meijer, bestuurder bij vakbond FNV Abvakabo, denkt dat het nog erger is dan veel directeuren durven te zeggen. Ze schat, op basis van informatie van leden die in de werkvoorziening werken, dat zeker duizend sw’ers thuis zitten. ‘Ik hoor van bedrijven waar mensen al sinds kerst thuis zitten, of die hele dagen monopoliën. Het is echt een ernstige situatie aan het worden.’