Zutphense constructie werkbedrijf werkt niet

Een half jaar na oprichting gaat werkbedrijf GelreWerkt! van de gemeente Zutphen alweer ter ziele, als het aan het college ligt. Bij het optuigen van de constructie zijn meerdere grote fouten gemaakt. De gemeente wil de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en de Participatiewet weer in eigen hand gaan nemen.

Uit gemeenschappelijke regelingen

Zutphen stapte op 1 januari nog uit de gemeenschappelijke regelingen Delta en Het Plein. Doel was om meer invloed te kunnen uitoefenen op de uitvoering en tegelijk de uitvoering op enige afstand te houden. Bij de oprichting van het werkbedrijf lijkt Zutphen echter aan een aantal basale aspecten voorbij te zijn geraasd. Zo wilde de gemeente de besluitbevoegdheid met betrekking tot de Participatiewet bij het werkbedrijf beleggen (deze mag alleen bij een gemeente of GR liggen) en het werkbedrijf daarnaast formeel werkgever van de Wsw’ers maken (terwijl de Wsw voorschrijft dat de gemeente de formele werkgever moet zijn). Ook bleek de btw over diensten die het werkbedrijf aan de gemeente levert niet compenseerbaar, hetgeen de gemeente tot nu toe voor een kwart miljoen euro op kosten heeft gejaagd. Onder de huidige constructie kunnen gemeente en werkbedrijf onder de Algemene verordening gegevensbescherming (Avg) geen persoonsgegevens uitwisselen. Ook over de taakverdeling tussen gemeente en werkbedrijf was de nodige onduidelijkheid.

Voorgeschiedenis en impact

Dat stelde de Zutphen voor de keuze: een andere uitvoeringsvorm in eigen beheer of met het nodige gezichtsverlies aankloppen bij een van de GR’en in de regio met het verzoek weer mee te mogen doen. Daarbij is uiteindelijk gekozen de Wsw en de Participatiewet weer zelf te gaan uitvoeren. Redenen daarvoor zijn dat de raad meer wordt betrokken en dat de gemeente zo op korte termijn orde op zaken kan stellen. Hoewel het college eigenhandig kan beslissen om de Wsw en de Participatiewet weer zelf te gaan uitvoeren, heeft het besloten de gemeenteraad hierin toch een stem te geven ‘gezien de voorgeschiedenis en de impact van het besluit’.

‘Nek uitgestoken’

‘Zutphen heeft haar nek uitgestoken door te kijken of we de uitvoering van de Participatiewet anders en efficiënter in kunnen richten. Als je geen nieuwe zaken probeert, innoveer je ook niet’, aldus de woordvoerder van verantwoordelijk wethouder Laura Werger (werk en inkomen, VVD). Hij benadrukt dat er haast was bij de oprichting van GelreWerkt!. ‘In de korte tijd die beschikbaar was na de definitieve uitvoeringsbesluiten lag de focus er met name op om continuïteit van processen te bieden aan inwoners’, legt hij uit.

‘Juridische check had moeten plaatsvinden’

De oprichting van een werkbedrijf ‘blijkt nu in de praktijk ingewikkelder dan gedacht’, geeft de woordvoerder toe. ‘In het korte tijdsbestek waarin de organisatie moest worden neergezet zijn weeffouten ontstaan. Achteraf bezien had een juridische check moeten plaatsvinden.’ Het college bereidt juridische herstelmaatregelen voor om de meest cruciale weeffouten snel ongedaan te maken. Die zullen voor inwoners geen gevolgen hebben, zegt de woordvoerder. Volgens de woordvoerder hebben Zutphenaren die afhankelijk zijn van GelreWerkt! geen problemen ondervonden als gevolg van de zogenoemde weeffouten. ‘Het werkbedrijf functioneert wel degelijk, maar nog niet optimaal’, voegt hij daaraan toe. ‘Wij zien nu al de eerste positieve resultaten van de eerste herstelmaatregelen.’ Het college wil het liefst per 2020 beginnen de Wsw en de Participatiewet zelf uit te voeren. ‘Maar we pakken de planning projectmatig en realistisch aan’, benadrukt de woordvoerder. Op 2 september bespreekt de Zutphense raad het collegevoorstel.