Wie mag nog jeugdhulp?

Van aanbesteding naar tarievenoorlog: de financiële discussie rondom jeugdhulp voert op dit moment de boventoon. Terwijl de discussie volgens mij op een ander niveau gevoerd moet worden. Heeft iedereen die nu een opvoedprobleem heeft, wel professionele jeugdhulp nodig? En wie bepaalt wie er in de toekomst nog een beroep mag doen op jeugdhulp?

We constateren met zijn allen dat de zorgvraag toeneemt als het om jeugdhulp gaat. Terwijl de budgetten de afgelopen jaren flink zijn gekrompen. Door kortingen en druk op de financiële administratie was het budget aan het begin van de decentralisatie al met 30% gereduceerd. En het wordt steeds minder. 

Het begint te klemmen. Veel gemeenten komen niet meer uit met hun budget en het debat hierover vindt hapsnap plaats. We neigen naar een tarievenoorlog. De ene gemeente heeft twee maanden voor het einde van het jaar al een miljoenentekort, de andere gemeente doet prijsbepalend onderzoek. Het lijkt wel alsof gemeenten het draaien aan de knop van de tarieven als enige mogelijkheid zien om problemen op te lossen. 

We besteden nu heel veel tijd aan de discussie over wel of niet een paar miljoen erbij, wel of niet voor een bepaald tarief. Tot rechtszaken tussen gemeenten en jeugdhulporganisaties aan toe. terwijl we ons af moeten vragen of we problemen oplossen door die paar miljoen extra. Ik denk dat we onszelf hardop de vraag moeten stellen: kan en moet iedere vraag die de burger stelt, worden beantwoord met professionele hulp?

Elke vraag rondom opvoeding, afwijkend gedrag, een kind dat meer aandacht vraagt, wordt neergelegd bij de huisarts of het wijkteam. Zij signaleren steeds sneller dat een ouder of gezin een hulpvraag heeft. Dat is positief. Maar als het antwoord op iedere vraag professionele jeugdhulp wordt, dan wordt die druk op het jeugdzorgbudget straks zo groot dat de bom barst. 

Zou het maatschappelijker niet veel gezonder en effectiever zijn als we met elkaar het debat aangaan wanneer jeugdhulp nodig is en wanneer niet? Of wie er baat heeft bij een andere vorm? Waar ligt het probleem en waar ligt de oplossing?

Heeft iedere ouder die nu jeugdhulp eist, ook daadwerkelijk die specialistische hulp nodig? Natuurlijk wil je weten als ouder of er iets met je kind aan de hand is. Dat vereist specialistische inzet. De vraag is of we ook niet kritischer moeten kijken naar de rol van de hulpverlener. 

Helpen we ouders en gezinnen niet veel meer als hulpverleners samen met het gezin een indringende analyse maken. Waar we niet de illusie wekken dat alles oplosbaar is, maar waar de nadruk ligt op mogelijkheden, draagvlak en inzet van informele zorg. Is er een familielid dat we kunnen betrekken? Wat kan het gezin zelf doen?

Laten we die informele zorg mede verantwoordelijk maken voor de oplossing en de inzet van de professional daarmee beperken. Dat biedt meteen ruimte om het gesprek aan te gaan over handhaving of verhoging van het budget als het gaat om specialistische hulp aan kinderen met complexe problematiek. Zoals kinderen die suïcidaal zijn en kampen met psychische problemen. Daar zijn de budgetten nu te gering voor.

Hoe maken we een goed onderscheid in wie echt een beroep kan doen op jeugdhulp en wie niet? Ik stel voor dat we huidig onderzoek binnen de sector benutten en als jeugdhulporganisaties een voorzet doen. Samen kijken naar wat voor hulp we bieden we aan gezinnen met bepaalde 

problemen. Welk gezin kan met steun van jeugdhulp en informele zorg hun kwaliteit van leven verbeteren. Welk probleem vraagt om zeer specialistische jeugdhulp. En zijn we dan ook bereid om hiervoor te betalen?

Het zou winst zijn als we op die manier een nieuwe foto van het jeugdzorglandschap kunnen maken. Laten we voorkomen dat iedereen in de toekomst schrale jeugdhulp krijgt. Laten we als partners met gemeenten samenwerken, in plaats van elkaar voor de rechter bevechten. Zodat we samen de aanval kunnen openen om de kwaliteit van jeugdhulp en de inzet hiervan, te verbeteren.

Hans du Prie
Meer columns van Hans du Prie leest u hier.