Herziening Participatiewet vraagt flinke personele investeringen

De VNG en Divosa reageren overwegend positief op de internetconsulatie maatregelen Participatiewet in Balans, maar waarschuwen dat de nieuwe taken en uitbreiding van de bestaande taken van gemeenten die eruit voortvloeien niet te licht opgevat moeten worden. De richting die het kabinet inslaat met dit wetsvoorstel, een flinke herziening van de Participatiewet, is volgens hen wel de juiste. 

Positieve ontwikkeling

Volgens de VNG en Divosa neemt het kabinet met het wetsvoorstel enkele acute knelpunten binnen de Participatiewet weg. De aandacht voor een breder perspectief op participatie, dat niet enkel is gestoeld op betaald werk, wordt gewaardeerd. Ook spreken beide partijen hun waardering uit over de stappen die het kabinet maakt om te komen tot een Participatiewet die uitgaat van een positiever mensbeeld. ‘Door de wet te wijzigen met deze grondhouding in het achterhoofd, sluiten we beter aan op de behoefte van inwoners. Naar de stellige overtuiging van gemeenten is dat ook effectiever.’

Maatschappelijke participatie

Daarbij is het wel van belang dat er een aangescherpte duiding komt van deze maatschappelijke participatie, zo signaleren de VNG en Divosa. Op dit moment is het volgens hen niet duidelijk waar de kaders liggen. Ook willen de gemeenten dat het kabinet aandacht heeft voor de extra inzet die deze hernieuwde focus vraagt. Zo denken de partijen die de wet uiteindelijk moeten gaan uitvoeren dat het vraagt om een verruiming van de begeleiding, een verzwaring van de verantwoording en een betere informatievoorziening. Gemeenten kunnen dit volgens de VNG alleen als de administratieve lasten verminderen en wanneer er een logische samenhang is met de WMO.

Meer ambtenaren nodig

Het wetsvoorstel heeft dan ook veel personele impact, concludeert de VNG. De ruimte voor meer maatwerk en een meer kwalitatieve vorm van ondersteuning klinkt mooi, maar vraagt ook veel van gemeenten. De capaciteitsbehoefte zal groter worden, concluderen de gemeenten op basis van hun eigen ervaringen met de inzet van maatwerk. De krapte op de arbeidsmarkt is daarom een belangrijke factor voor de waardering van de wetsvernieuwing.

Verdieping

Niet alleen is er meer personeel nodig, het personeel moet ook beter opgeleid worden. Een adequate uitvoering van de toekomstige Participatiewet vraagt om specifieke vaardigheden en een hernieuwde organisatiecultuur waarbinnen maatwerk gefaciliteerd en gestimuleerd wordt. Zo valt te lezen in de reactie van de gemeenten. Ambtenaren moeten daarvoor trainingen krijgen en nieuwe vaardigheden opdoen. Een bijkomend aandachtspunt is dat functies daardoor mogelijk zwaarder worden en in een hogere schaal vallen. Dit heeft financiële consequenties.

Weer extra taken

Zoals het wetsvoorstel er nu uitziet verwachten de VNG en Divosa dan ook dat het flinke extra financiële lasten met zich meebrengt. De totale budgettaire gevolgen worden door het kabinet geschat op 60,2 miljoen euro, maar dat vinden de gemeenten niet realistisch. ‘We zien hier opnieuw het patroon waarbij gemeenten van het rijk extra taken toebedeeld krijgen, zonder dat wordt voorzien in voldoende middelen. Het meer beloven en hogere verwachtingen wekken dan gemeenten vanwege achterblijvende financiering kunnen waarmaken, versterkt uiteindelijk de cynische trend van wantrouwen in de overheid.’