Pleisters plakken

Pleisters plakken; daar is dit kabinet een ster in. Je jast er wetten doorheen en als die tot (uitvoerings)problemen leiden, zet je een rapid ­respons-team op, stuur je een aanjaagteam op pad, roep je een interventieteam in het leven of tuig je een helpdesk op. Alleen al de hervormingen in de zorg hebben geresulteerd in meer dan twintig teams om de problemen aan te pakken. Bij andere wetten die niet goed uitpakken, zoals de Fraudewet sociale zekerheid, worden met kunst- en vliegwerk de ergste vuiltjes weggewerkt.

Rammelende wetten en reparatie van wetten zijn de Raad van State een doorn in het oog. Wetten worden tegenwoordig te haastig in elkaar gezet, stelt de Raad in zijn recent gepresenteerde jaarverslag 2015. Bij beleidsvorming of bij de uiteindelijke besluitvorming ontbreekt het in toenemende mate aan juridische kennis en vaardigheden. En omdat er nog altijd hevig wordt gepolderd, gaat het bewaren van de lieve vrede via uitvoering van een moeizaam bereikt (bestuurs)akkoord vóór een gedegen wettelijk traject met een fatsoenlijke juridische toets.

Ook komt het steeds vaker voor dat wetten grofmazig door de Kamers worden geloodst en dat nadere regels in Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB) worden geregeld, zoals bij de Omgevingswet. De mogelijkheden van de Kamer om daar invloed op uit te oefenen, zijn beperkt.

Haastige spoed is zelden goed, zegt de Raad eigenlijk. De RvS heeft het zelfs over een ‘bedreiging voor het duurzaam functioneren van de rechtstaat van Nederland’. Vooral de Eerste Kamer moet zich deze kritiek aantrekken. Wetsvoorstellen moeten juist in deze ‘chambre de reflection’ juridisch worden getoetst. Ten aanzien van de wetsvoorstellen heeft zij, zo staat zelfs officieel in het takenpakket omschreven, een heroverwegende functie. Een ­almaar politieker opererende Eerste Kamer lijkt haar echte werk, het doen van een laatste kwaliteitstoets, echter steeds minder serieus te nemen. Dat geeft extra te denken.