Vroegsignalering en kindpakketten al in uitvoering

Amsterdam West had nog voor de Kamerbrief van staatssecretaris Jetta Klijnsma (PvdA, Sociale Zaken) besloten kindpakketten samen te stellen om zo de armoede onder kinderen tegen te gaan. ‘Maar we juichen die brief – en het geld natuurlijk van harte toe’, aldus raadslid Selma Janssen (GroenLinks). In Amsterdam Noord hebben ze al jaren ervaring met vroegsignalering van schulden, een ander punt dat Klijnsma aansnijdt in haar brief.

Zwemlessen

De Kinderombudsman adviseerde eind juni in een rapport over kinderen in armoede dat gemeenten kinderpakketten moeten samenstellen. Hierin zouden noodzakelijke behoeften aangevuld moeten worden met vouchers voor bijvoorbeeld winter- en zomerkleren, zwemlessen, een ov-kaart of een sportclub. Het pakket zou beschikbaar moeten zijn voor kinderen die opgroeien in een huishouden met een besteedbaar inkomen van minder dan 120 procent van het sociale minimum.

Eén op de vier kinderen
Binnen een week na het rapport van de Kinderombudsman hebben 26 gemeenten laten weten zo’n pakket te willen maken, schrijft Klijnsma aan de Kamer. Meppel en het Amsterdamse stadsdeel West besloten afgelopen week zelfs al daadwerkelijk de pakketten te gaan samenstellen. ‘Landelijk leeft één op de negen kinderen in armoede, maar in West is dat één op de vier’, verklaart Janssen de snelle actie. Samen met PvdA en de SP diende haar partij het voorstel in. ‘In sommige buurten is het zelfs 45 procent van de kinderen.’

Trakteren op school
Er zijn al voorzieningen voor de ondersteuning van mensen die van een sociaal minimum moeten rondkomen. Janssen: ‘Maar we hebben het idee dat sommige ouders hier niet van weten, of dat ze het niet kunnen vinden. Met het kindpakket willen we de regelingen bundelen en zichtbaar maken.’ Het stadsdeel wil naast sportverenigingen, bibliotheek en zwemlessen ook kijken of lokale winkeliers kunnen aanhaken. ‘Je kunt denken aan kinderen die niet kunnen trakteren op school als ze jarig zijn.’ Een voucher waarmee bij de groenteboer op de hoek 30 mandarijntjes gehaald kunnen worden zou daarvoor een oplossing kunnen zijn.

In natura
Janssen vindt het van groot belang dat er bij de totstandkoming van de pakketten naar de kinderen zelf geluisterd wordt. ‘We moeten ze vragen waar behoefte aan is en niet alleen maar óver ze praten.’ Daarnaast is het belangrijk dat er hulp in natura geboden wordt zodat het beschikbare budget niet aan iets anders besteed kan worden. Omdat er al veel initiatieven zijn, verwacht Janssen overigens niet dat er veel extra geld voor de pakketten zal moeten komen. Toch is ze blij met de toezegging van Klijnsma dat het gemeentefonds met 19 miljoen uitgebreid wordt voor de bestrijding van armoede. ‘Het is fijn dat er extra geld komt en dat er landelijk gehoor wordt gegeven aan de oproep van de Kinderombudsman.’

Vroegsignalering
Klijnsma wil dat gemeenten ook inzetten op vroegsignalering van schulden, zodat erger voorkomen kan worden. Amsterdam-Noord begon in 2007 hier al mee. ‘Bij mensen die twee maanden hun huur niet betaalden, komt een maatschappelijk werker en iemand van de schuldhulpverlening op bezoek’, vertelt Saskia van Rij, projectmedewerker van Vroeg Eropaf  van de Stichting Doras. Na de woningbouwverenigingen zijn de laatste tijd ook zorgverzekeraars, energieleveranciers en gemeenten aangehaakt. 

Signaal
‘De stichting kondigt het huisbezoek wel aan, maar wacht niet op toestemming.  Twee maanden is vaak al een signaal dat er iets aan de hand is.’ Tijdens zo’n gesprek wordt gekeken wat de problemen zijn en of er vanuit de sociale omgeving hulp te verwachten is.  Als dat niets oplevert, kan andere hulp ingeschakeld worden. ‘We richten ons op drie vragen’, aldus Van Rij: ‘Wat is er aan de hand, wat kunnen we doen en hoe zorgen we dat er op korte termijn een betalingsregeling komt.’  

Zorgpremies en -toeslag
Door de snelle aanpak daalde de laatste jaren bijvoorbeeld het aantal mensen dat uit huis gezet werd vanwege een betalingsachterstand. ‘Door de effecten van de crisis daalt dat aantal nu niet verder, maar in ieder geval is het stabiel’, aldus Van Rij. Veel mensen die hun zorgpremies niet betalen, blijken geen zorgtoeslag te krijgen. ‘Mensen overzien de berg vaak niet.’ Door vroegtijdig op de stoep te staan, kan erger vaak voorkomen worden, is de ervaring in Amsterdam Noord. En daarom wil Klijnsma gemeenten aansporen het voorbeeld van (onder meer) Doras te volgen.