Welke gegevens heeft de overheid over mij?

Ondertussen zijn er talloze gegevens over elke burger op heel veel verschillende plaatsen bij de overheid opgeslagen. Soms zijn dit gegevens die 'des overheids' zijn, bijvoorbeeld in het kader van het strafrecht. In de meeste gevallen zijn het echter gegevens die verzameld zijn met het oog op de interactie tussen burger en overheid. Gegevens die bedoeld zijn om het leven van de burger gemakkelijker te maken. Maar de burger heeft er geen zicht op. En de keren dat hij er last van heeft, kunnen net zo talrijk zijn als de keren dat hij er profijt van heeft. Is echter wettelijk geregeld dat gegevens tussen overheidsorganisaties uitgewisseld mogen worden, dan heb je als burger het nakijken. Voor de overheid is het vaak reuze handig, maar de burger schiet er niet zo veel mee op.

De burger wil ook dingen vóóraf weten. Niet pas op het moment dat hij iets van de overheid moet ontvangen. Het is nuttiger om al te weten dat je - mocht het zover zijn - ergens geen recht op hebt, dan dat je er pas achter komt als je inderdaad werkloos bij een instantie aanklopt. Je pensioen is ook belangrijk vóór je 65ste jaar. Je kunt tenslotte nabestaande worden of gaan scheiden. Een overheid die de burger aanspreekt op eigen verantwoordelijkheid moet dus volkomen transparant zijn over de gegevens op basis waarvan die burger zijn eigen verantwoordelijkheid vorm moet geven.

Gelukkig zet de overheid hier nu ook stappen in maar… het is nog een beetje geheim. Achter de website www.overheid.nl (niet te verwarren met www.rijksoverheid.nl) kun je doorklikken naar MijnOverheid.nl. Onder het tabblad 'persoonlijke gegevens' zie je met je persoonlijke DigiD wat er over jou is opgeslagen bij het Donorregister, het Digitaal verzekeringsbericht (UWV), mijnDUO, mijnpensioenoverzicht, mijnSVB, LBIO, Kadaster, Gemeentelijke Basisadministratie (dus toch!), RDW (register kentekenbewijzen) en het Digitaal Klantdossier Werk en Inkomen (UWV).

Grotendeels afwezig op deze websites is nog de Belastingdienst. Dat is jammer, want heel veel burgers hebben hiermee te maken. De Belastingdienst stelt pas na twee jaar je inkomen definitief vast en dit bepaalt of je (achteraf) gezien recht hebt op een toeslag of moet terugbetalen. Geen wonder dat zoveel mensen schulden hebben, om te beginnen aan de Belastingdienst. Ook andere regelingen die inkomensafhankelijk zijn maken van dit gegeven gebruik. Op www.burgerservicenummer.nl vind je welke overheidsorganisaties welke gegevens over jou opslaan en uitwisselen.

Doen dus, op bovengenoemde overheidswebsites kijken of je gegevens kloppen. De overheid baseert er nu en in de toekomst beslissingen over jou op. En als je gegevens niet kloppen, is het makkelijker om er nu wat aan te doen, dan wanneer je daadwerkelijk ergens een beroep op moet doen of mee te maken krijgt.

Doen dus, inzetten op het inzage- en correctierecht van burgers, zoals in de kabinetsreactie op het WRR-rapport over I-overheid is gesteld. Voor veel overheidsorganisaties ligt hier nog een belangrijke taak.

P.S. Voor ambtenaren en politici: dit betekent trouwens niet dat je de burger verantwoordelijk kunt maken voor de correctheid van gegevens die bij de overheid zijn opgeslagen. 

Marjolein Quené is strategisch adviseur bij de Sociale Verzekeringsbank en bestuurslid van de Stichting Pensioenregister (www.mijnpensioenoverzicht.nl).

www.svb.nl