Nieuwe piketpalen

Opnieuw heeft de hoogste bestuursrechter gemeenten teruggefloten bij de uitvoering van de Wmo 2015. Mei vorig jaar deed de Centrale Raad van Beroep (CRvB) dat rondom de huishoudelijke hulp. Nu heeft de Raad rondom de inzet van mantelzorgers een belangrijke piketpaal geslagen: mantelzorg kan niet kan worden afgedwongen en gemeenten moeten vooraf onderzoeken of personen wel bereid zijn om onbetaald ondersteuning te bieden.

Etten-Leur heeft dit keer de twijfelachtige primeur om door de hoogste bestuursrechter op de vingers te worden getikt. De gemeente trok het persoonsgebonden budget (pgb) in van een vrouw, die dat pgb inzette om haar (uitwonende) dochter te betalen voor huishoudelijke ondersteuning. Dat deed zij al onder de ‘oude’ Wmo. Na invoering van de Wmo 2015 stelde Etten-Leur dat de vrouw voortaan – onbetaald – een beroep moest doen op haar dochter en trok het pgb in. Daarop hing de dochter de poetsdoeken in de wilgen en stapte moeder naar de rechter.

Het pgb is onterecht ingetrokken, luidt het oordeel van de CRvB. Er is geen sprake van mantelzorg als de zorgverlener voor de dienstverlening wil worden betaald. De hulp van de dochter kan daarom niet als mantelzorg worden aangemerkt. ‘Deze hulp werd immers verleend op grond van een overeenkomst en vloeide niet direct voort uit de tussen moeder en dochter bestaande sociale relatie.’ De Wmo-wethouder van Etten-Leur betreurt de uitspraak en is zich bovendien van geen kwaad bewust.

De gemeente heeft op basis van de uitgangspunten van de Wmo 2015 gehandeld, zo stelt de wethouder. De wetgever is er wat al te makkelijk vanuit gegaan dat er een leger van mantelzorgers en vrijwilligers klaar staat dag in dag uit hulpbehoevenden te ondersteunen en te verzorgen.

Om mensen te verplichten onbetaald hulp en zorg te bieden, kan echter niet. Dat is nu klip en klaar. Etten-Leur is niet de enige gemeente die te veel verlangt van mantelzorgers, getuige nog lopende rechtszaken in het land. Het is te hopen dat gemeenten deze keer niet zo lang treuzelen met het aanpassen van hun beleid als met de huishoudelijke hulp.