Op jacht naar de rode vlag

De Bibob-tool van Noctua jaagt op rode vlaggen. Maar wat als de tool beet heeft? Is een bedrijf of persoon dan meteen ‘af’? Dat ligt er maar aan, zegt Horst Streck, directeur van Noctua. ‘Een gemeente beslist zelf wat belangrijke Bibob-informatie is en wat een rode vlag betekent.’

De Noctua-tool speurt naar afwijkingen in bronnen met informatie over een bedrijf of persoon. Dat klinkt best een beetje saai. Maar met Noctua is niets saai. Het jagen op rode vlaggen bij een Bibob-onderzoek wordt beeldend gemaakt en voelt bijna als een spel. En elke rode vlag vraagt om actie! ‘Al is het niet altijd meteen foute boel,’ relativeert Horst Streck enigszins. ‘Een faillissement uit het verleden geeft bijvoorbeeld altijd een rode vlag met onze software, maar in Nederland vinden we dat geen reden om groot alarm te slaan.’

Een rode vlag - op het dashboard van de Noctua-tool is het een rode stip in een netwerk rond een persoon of bedrijf - betekent wél altijd dat er reden is voor nader onderzoek. ‘Is een bedrijf gestart door een tachtigplusser met een schoon blazoen? Rode vlag! Omdat het om een katvanger zou kunnen gaan. Of de tool detecteert dat een ondernemer recent juist meerdere bedrijven heeft opgeheven. Rode vlag! Ook dit hoeft niet te betekenen dat het helemaal foute boel is, maar het is opvallend genoeg om vragen te gaan stellen.’

Gedegen

De tool van Noctua kun je zien als een razendsnelle en gedegen en slimme speurneus. Gedegen, omdat alle voor de hand liggende bronnen eraan zijn gekoppeld, zoals de gegevens bij de Kamer van Koophandel. Bibob-onderzoekers die de Kamer van Koophandel-registers nog handmatig doorzoeken op verdachte kenmerken hebben niet alleen oervervelend speurwerk, maar verspillen ook kostbare uren, weet Horst. ‘Hier ligt het geheim van onze software. Het speurwerk gebeurt razendsnel. Daardoor is in no time te zien dat een bedrijf bijvoorbeeld een paar jaar achter elkaar geen jaarcijfers heeft ingeleverd, de rode vlag wappert meteen.’

Slim

De tool is slim, en blijft slim, omdat de software steeds vernieuwt. Eerdere softwareversies van Noctua zorgden heel snel voor heel veel rode vlaggen, blikt Horst terug. ‘Dat hebben we inmiddels uitgedund. Niet alle afwijkingen die de software ontdekt moeten meteen leiden tot een serieuze waarschuwing.’

Tegelijkertijd is de tool veelomvattender geworden, om het maar ingewikkeld te maken. ‘We bieden een basispakket, maar gemeenten dragen zelf ook bronnen en kennis aan. Als een nieuwe ontwikkeling bij elke gemeente speelt, kun je erop rekenen dat wij die ook in onze standaard verwerken. Wat dat betreft blijft de tool groeien en vernieuwen. Onze rode vlaggen zijn altijd up to date, verouderde vlaggen ruimen we op.’

Verdacht

De Bibob-tool draait dus simpelweg om de jacht op rode vlaggen. Dat betekent wel dat een gemeente moet weten wat ze wil weten bij een Bibob-onderzoek. Wanneer vind je iets verdacht, waar moet de software op aanslaan? En moet het getoonde netwerk alleen rode vlaggen geven als het helemaal foute boel is, of ook als iets alleen al vragen oproept? ‘Dat pluizen we samen uit.’

Als gemeenten weten wat ze willen weten van bedrijven en personen, weet Noctua welke bronnen gekoppeld moeten worden en welke combinaties in de software nodig zijn. ‘Wil je bijvoorbeeld een rode vlag als iemand een gok-licentie heeft én op een sanctielijst staat? Om maar iets extreems te noemen.’

Eigen ideeën

Nadenken over hoe je je Bibob-onderzoek wilt inrichten met Noctua, gebeurt grotendeels in een latere fase, vertelt Horst: ‘In het begin heb je je handen vol aan het implementeren van de basistool. Je moet bijvoorbeeld intern afspraken maken over wie wat wanneer gaat doen. Dat vraagt tijd en aandacht. Als dat op orde is, en de ambtenaren zijn gewend aan de jacht op de rode vlaggen, gaan ze ontdekken wat ze allemaal nog meer met de Bibob-tool kunnen. We zien dat hun eigen ideeën dan steeds beter worden en dat ze zelf zinvolle bronnen en combinaties gaan bedenken. Zo worden ze met behulp van onze tool nog veel slimmere speurneuzen!’