Drinkwaterbedrijven sluiten voorlopig niemand af

Het kabinet komt begin volgend jaar met een wijziging van de afsluitregeling voor kleinverbruikers van drinkwater. Dat schrijft staatssecretaris Jurgen Nobel in een brief aan de Kamer. Tenminste tot die tijd zullen waterbedrijven niet meer afsluiten wegens wanbetaling. Onderzocht wordt of via gemeenten kan worden gekeken op welke adressen kinderen staan ingeschreven.

Mensenrechten

In maart van dit jaar bepaalde het gerechtshof in Den Haag namelijk dat het afsluiten van de wateraansluiting van gezinnen met kinderen een mensenrechtenschending is. Defence for Children en het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten spanden de zaak aan tegen de Nederlandse staat. De uitspraak zorgde direct voor verandering van de afsluitingspraktijk, maar gaf ook aanleiding de huidige regelgeving te hervormen.

Sectorbrede afspraken

Vanuit de drinkwatersector is daarnaast al eerder het initiatief ontstaan om sectorbrede afspraken te maken over incassoprocedures, om afsluiting te voorkomen. Daarnaast komt het kabinet eind 2024 met een verbeterplan vroegsignalering. Na de uitspraak van het hof hebben de waterbedrijven die voor de rechter stonden, PWN en Dunea, direct besloten voorlopig geen huishoudens meer af te sluiten na wanbetaling. De andere drinkwaterbedrijven volgden dat beleid ook op, zo laat het kabinet weten.

Afsluitregeling aanpassen

De uitspraak van het hof had specifiek betrekking op gezinnen met kinderen, maar voorlopig doen de waterbedrijven dus even helemaal niks als iemand weigert te betalen. Het huidige afsluitbeleid voldoet namelijk niet meer. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat moet de afsluitregeling eerst aanpassen en liet daarom Regioplan onderzoek doen naar de bescherming van kinderen tegen afsluiting van drinkwater en energie.

BRP

Regioplan zegt onder andere dat de gemeentelijke BRP uitkomst kan bieden. Niet alleen door te signaleren waar kinderen wonen en daarmee afsluiting voor kinderen en andere kwetsbaren te voorkomen, maar ook door in de vroegsignalering gezinnen met kinderen prioriteit te geven. Het ministerie is met gemeenten in gesprek over deze opties, maar zegt wel dat het nu nog gaat om een handmatig proces dat lokale overheden nog meer zou belasten.

Betalingsmoraal

Begin volgend jaar moet de wijziging van de regelgeving in consultatie gaan. Ten opzichte van het huidige beleid zal het voor waterbedrijven een stuk lastiger worden om huishoudens af te sluiten van water. Het kabinet zegt dat daarin wel een risico schuilt, namelijk dat door het verbreden van het afsluitverbod de betalingsmoraal in de toekomst daalt.

Geen drinkwaterfonds

Naar aanleiding van een motie van voormalig D66-Kamerlid Kat, waarin zij voorstelde een drinkwaterfonds op te richten om de openstaande rekeningen van wanbetalers op te vangen, heeft het kabinet die optie ook onderzocht. De conclusie van Nobel is dat het een te complexe oplossing zou zijn voor het probleem dat voorligt. In 2023 werden er ongeveer 1.300 gezinnen afgesloten van water, het overgrote deel na wanbetaling. De misgelopen inkomsten van waterbedrijven zijn te klein om een heel fonds op te richten.