Alsnog kwijtschelding lokale belasting Wajongers

Wajongers die sinds dit jaar onterecht lokale belastingen moeten betalen komen niet in aanmerking voor kwijtschelding, maar de aanslag wordt wel op nul gezet. Dat is de boodschap die gemeenten per brief gaan sturen naar deze gedupeerden. Deze oplossing geldt in ieder geval voor 2023 en 2024. Een structurele aanpak van het probleem komt op z’n vroegst in 2025.

De Nationale ombudsman krijgt al geruime tijd klachten van Wajongers wiens lokale belastingen sinds dit jaar niet meer worden kwijtgescholden. Het is een onbedoeld effect van wijzigingen in wet- en regelgeving. Met grote gevolgen: deze burgers hebben in één keer honderden euro’s per jaar minder te besteden.

Minimumloon en bijstandsnorm

Een combinatie van wijzigingen in het wettelijk minimumloon en de bijstandsnorm is de boosdoener. Wajongers hebben daardoor een hoger inkomen en komen nu niet meer in aanmerking voor (geautomatiseerde) kwijtschelding van lokale belastingen. Vermoedelijk raakt dit ook sommige burgers met een WIA- en WAO-uitkering. Het probleem is ingebracht tijdens het Signaleringsoverleg Rechtswereld en werd door de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR) herkend.

Waterschapsbelasting

De ombudsman ontving dit voorjaar al de eerste signalen van Wajongers die ineens waterschapsbelasting moesten betalen. Dit werd vervolgens in april aangekaart bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Uit het interdepartementaal overleg dat volgde kwam naar voren dat het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een oplossing zou uitwerken. In mei verzocht IenW de ombudsman om klachten hierover aan te houden.

Financiële onzekerheid en stress

Gemeenten en waterschappen werden in diezelfde maand opgeroepen om de beoordeling van de kwijtscheldingsverzoeken aan te houden. Het was tot voor kort nog onduidelijk of de Wajongers wel of geen recht hebben op kwijtschelding. Tot ongenoegen van de ombudsman, die eind oktober stelde dat deze onduidelijkheid zorgt voor financiële onzekerheid en stress bij deze burgers.

Aanslag op nul

Inmiddels lijkt er een oplossing in zicht, in ieder geval voor 2023 en 2024. Voor die jaren hebben de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Unie van Waterschappen en de Landelijke Vereniging Lokale Belastingen (LVLB) met het rijk afgesproken dat de personen die het betreft in het systeem op kwijtschelding worden gezet, maar in de praktijk niet verder worden bemoeilijkt. Gemeenten moeten deze inwoners in reactie op hun kwijtscheldingsverzoek een brief sturen. Daarin staat dat zij niet voor kwijtschelding in aanmerking komen, maar dat de aanslag wel op nul wordt gezet. Hierdoor hoeven zij de lokale belastingen niet te betalen.

Structurele oplossing

Volgens de VNG lijkt deze aanpak op de korte termijn ‘de enige manier’ om het doel – de aanslag die niet betaald hoeft te worden – te bereiken. Tegelijkertijd moet namelijk ook op rechtmatige wijze de geautomatiseerde kwijtscheldingstoets voor 2024 worden uitgevoerd. Het ministerie zal deze te volgen werkwijze nog bevestigen. Vooruitlopend hierop kunnen gemeenten de kwijtscheldingsverzoeken op de afgesproken wijze afhandelen en de geautomatiseerde toets over 2024 doen. Ondertussen werkt het rijk aan een structurele oplossing, die op z’n vroegst in 2025 komt.