VNG en VWS akkoord over financieel kader jeugd

De VNG en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) hebben een principeakkoord gesloten over het financiële kader voor de jeugdzorg. Afgesproken is dat in 2024 en 2025 besparingen met in totaal 385 miljoen euro worden ‘verzacht’.

Dat hebben staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS) en de VNG laten weten. Hun overleg over inhoudelijke verbeteringen kan worden hervat. Van Ooijen noemt het voorlopige akkoord ‘hoopgevend’.

Niet van tafel

De door het rijk in het regeerakkoord al ingeboekte bezuiniging wordt met terugwerkende kracht van 2023 tot en met 2025 bevroren, maar kan vanaf 2026 alsnog van stal worden gehaald. De aanvankelijke bezuinigingsdoelstelling van in totaal 1 miljard euro is dus zeker niet van tafel. In eerste instantie moesten gemeenten dit jaar 374 miljoen euro bezuinigen op de jeugdzorg.

Om de impasse te doorbreken zijn de partijen overeengekomen dat daarvan 650 miljoen euro ‘onderbouwd’ en ‘mogelijk haalbaar’ zijn, en dat de rest van het miljard ‘met onzekerheden omgeven is’, zegt de VNG. Die heeft als slag om de arm gesteld dat er vanaf 2026 ‘voldoende structurele financiële middelen’ voor jeugdzorg zijn. De leden stemmen over het voorlopige akkoord tijdens het VNG-congres op 14 juni. Op 20 april debatteert de vaste Kamercommissie voor VWS over de jeugdzorg.

Financieel houdbaar

De VNG en het ministerie van VWS ruzieden al anderhalf jaar over geld voor de jeugdhulp. Zonder overeenstemming over het financieel kader voelden gemeenten zich niet gehouden aan de eerder opgelegde besparing van 374 miljoen euro voor 2023. Volgens hen staat geenszins vast dat de jeugdzorg door hervormingen goedkoper wordt.

Door een combinatie van maatregelen en middelen moet het stelsel volgens Van Ooijen de komende jaren ‘financieel houdbaar’ worden. Niet voor alle problemen is volgens hem zorg of ondersteuning nodig. Verder gooide de bewindsman onlangs een balletje op over ‘het normeren van de behandelduur’. Een andere suggestie is dat gemeenten na verloop van tijd opnieuw een indicatie af moeten geven.

Risicodeling

Op het vlak van risicodeling is het rijk gemeenten tegemoetgekomen. ‘Onvoorziene omstandigheden en autonome groei vallen onder verantwoordelijkheid van het rijk’, laat de VNG weten in een reactie. In 2025 toetst een deskundigencommissie hoe het gaat. Die geeft volgens de VNG ‘zwaarwegend advies’ over wat in de toekomst nodig is en hoeveel geld er aan jeugdhulp uitgaat. ‘Deze commissie kan adviseren hoe om te gaan met een uitgavenontwikkeling die afwijkt van het nu overeengekomen financiële kader’. Hiermee bezweert VWS de zorg van gemeenten.

Wantrouwen niet weg

De samenwerkende brancheorganisaties – Jeugdzorg Nederland, de Nederlandse ggz en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland – zeggen opgelucht te zijn dat in ieder geval de ruzie om het geld is bijgelegd. Maar van tevredenheid is geen sprake. De volgorde klopt volgens hen niet: eerst afspraken over geld, dan pas over de inhoud. De brancheorganisaties hadden dat andersom gewild. Zij zijn er niet gerust op dat de staatssecretaris zich bij het vaststellen van de zogeheten ‘Hervormingsagenda Jeugd’ laat leiden door verbeteringen.  

De organisaties hebben behoefte aan concrete en afdwingbare afspraken, laten zij in een gezamenlijke reactie weten. Hun wantrouwen is geenszins weggenomen. ‘De vrijblijvende afspraken van afgelopen jaren zijn te vaak niet nagekomen. De Hervormingsagenda Jeugd moet dus veel concreter zijn, inclusief afspraken over het toezicht op de naleving ervan.’