VNG en rijk: help je werkenden met een beperking!

De meest kwetsbare werknemers van Nederland wachten desperaat op verlichting van de inflatiepijn. Hun cao loopt nog tot eind 2025. Velen van hen hebben aan het einde van hun loon nog een heel stuk maand over. Te vaak moeten schrijnende keuzes worden gemaakt: benzine voor het brommertje om naar het werk te gaan, of een goede maaltijd. Rijk en gemeenten wijzen naar elkaar voor een oplossing. VNG en rijk houd op met bakkeleien, dóe iets.

De circa 90 sociale werkbedrijven zorgen voor werk voor 100.000 werknemers met een arbeidsbeperking. In de SW-bedrijven doen zij licht productiewerk zoals inpakken en eenvoudig montagewerk, anderen zijn gedetacheerd in schoonmaak of groenvoorziening . Allen kunnen niet zelfstandig het minimumloon verdienen vanwege een lichamelijke, geestelijke of psychische beperking. Ze werken naar vermogen.

De gemeenten zijn formele werkgevers, zij worden via een ingewikkelde verdeelsleutel gesubsidieerd door het rijk. Dit is al sinds jaar en dag niet kostendekkend. Volgens brancheorganisatie Cedris is het landelijk tekort opgelopen van 132 miljoen euro in 2020 naar 148 miljoen euro in 2021. Gemeenten passen dus flink om hun SW-bedrijven overeind te houden. Ze mopperen daar stevig over, maar zetten geen echte druk op het rijk. Met vervelende gevolgen voor hun arbeidsbeperkte werknemers.

Deze werknemers vallen door de invoering van de Participatiewet in 2015, onder twee verschillende cao’s. Wie vóór 2015 in de branche terechtkwam, valt onder de cao Sociale Werkvoorziening (cao SW), nieuwe instroom daarna onder cao Aan de Slag (cao ADS). Beide cao’s zijn erg sober. Het gros van de werknemers verdient een salaris tussen het wettelijk minimumloon (WML) en 120 procent daarvan. De kilometervergoeding voor het woon- werkverkeer bedraagt  € 0,10, maar pas vanaf 6 kilometer enkele reis.

Pogingen van vakbonden om dit te verbeteren lopen stuk op de categorische weigering van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), die verwijst naar oplopende tekorten.  Vóór de spectaculaire inflatie was dit uiterst onbevredigend, inmiddels is het onhoudbaar. Het WML is met 10,15% gestegen, de overige lonen zijn dat niet, dus loopt het loongebouw onder water. Voorlieden die 20 jaar werken, verdienen ineens evenveel als starters. Uiterst onrechtvaardig en demotiverend. De WML-verhoging verandert ook niets aan de reiskostenregeling woon- werkverkeer.

De bonden bonzen al ruim een jaar op de deur van de VNG om alle lonen evenredig te verhogen en de woon- werkregeling te verhogen naar €0,21. De VNG geeft geen gehoor: er kan niets zonder extra geld van het rijk. Die kaatst bij monde van minister Schouten de bal terug: het rijk is geen cao-partij dus werknemers- en werkgeversorganisaties: vecht het samen maar uit.

Intussen zien de SW-ers en ADS-ers hoe in andere branches werknemers hun werkgevers succesvol onder druk zetten voor inflatiereparatie. Maar díe werknemers hebben drukmiddelen. Toen de steden dichtslibden met vuilnis, bleek de VNG ineens wél geld te hebben. Zulke ‘spierballen’ hebben deze mensen niet, zij zijn afhankelijk van onze solidariteit en redelijkheid.  Het is daarom dat de bonden op woensdag 7 juni een landelijke manifestatie voor de SW en ADS organiseren en een nadrukkelijk appel op alle redelijke krachten binnen onze overheden doen. Laat arbeidsbeperkten geen werkende armen worden! 

Nico Foppen, bestuurder arbeidsvoorwaarden CNV Overheid