Spelenderwijs naar datagedrevenheid

Maatschappelijke organisaties zien zich genoodzaakt de taal van data te leren spreken. Maar eerlijk is eerlijk, deze datataal is op het eerste gezicht niet voor iedereen even sexy. Het kan lastig zin om mensen te motiveren om over te stappen op deze informatiegestuurde werkwijze. En dat kan weer reden zijn voor organisaties om de datagedreven boot af te houden. Maar er is ook een manier om de overgang naar datagedrevenheid boeiend, toegankelijk en zelfs leuk te maken: serious gaming.

Wat is serious gaming?

Bij serious gaming wordt gebruik gemaakt van spelconcepten, zoals het scoren van punten of het bereiken van de finish, voor een ander doel dan enkel en alleen het vermaken van de deelnemers. Serious games zijn gericht op het overbrengen van specifieke kennis, het ontwikkelen van vaardigheden, of het simuleren van complexe scenario’s. Zo kan bijvoorbeeld een brandweerkazerne gebruikmaken van een serious game in virtual reality om nieuwe brandweerlieden te trainen. Via een controller en een VR-bril kom je in een realistisch brandend huis terecht en is het doel van het spel om zo veel mogelijk mensen - en jezelf - weer veilig buiten te krijgen en snel de brand te blussen. De trainer kijkt mee en kan samen met jou na afloop je heldendaden evalueren. Met wat tips onder de arm herhaal je de simulatie in een poging om nog meer mensen te redden of het vuur eerder te doven. In dit voorbeeld gaat het om een VR-game, maar een serious game aan de hand van bord- of rollenspel kan minstens net zo goed werken.

Voordelen

De voordelen van serious games zijn divers. Allereerst biedt de gesimuleerde werkelijkheid van een serious game een veilige omgeving om fouten in te mogen maken. Hierdoor kan je als deelnemer de uitkomst van verschillende scenario’s verkennen zonder onnodige kosten, arbeidsintensieve pilots of ongewenste gevolgen. Blijkt een gekozen aanpak niet te werken? Reset het spel en probeer het gewoon opnieuw. Daarnaast zorgt het spelelement van een serious game voor een interactieve werkvorm. Mensen kunnen gemakkelijk informatie opnemen in het kortetermijngeheugen, maar iemand heeft pas echt iets geleerd als de kennis ook is vastgelegd in het langetermijngeheugen. Een voorwaarde om dit te laten gebeuren is dat iemand actief moet nadenken over de stof, anders blijft het niet hangen. Omdat een serious game van je vraagt dat je écht met de materie aan de slag gaat, legt je brein de inzichten uit een interactief spel veel gemakkelijker vast in het langetermijngeheugen. Ten slotte vinden de meeste mensen het simpelweg erg leuk om een spel te spelen. Spelenderwijs leren in teamverband zorgt hierdoor voor een prettige en informele sfeer in de groep. Door de verfrissende context die het spel creëert, nemen deelnemers op een laagdrempelige manier nieuwe rollen aan. Hierdoor kan zo’n spel ook meteen een goede team building oefening zijn waarbij collega’s de kans krijgen om elkaar op een nieuwe manier te leren kennen.

Toepassingen voor de maatschappij

Binnen maatschappelijke organisaties is er in de praktijk weinig ruimte om blunders te mogen maken, al helemaal als hierdoor kwetsbare mensen worden geraakt. Toch is het de verantwoordelijkheid van zo’n organisatie om nieuwe werknemers op een veilige manier werkervaring op te laten doen, en fouten maken hoort daar nou eenmaal bij. Ook hierbij bieden serious games een uitkomst. Zo kunnen zorginstellingen bijvoorbeeld gebruikmaken van simulatiespellen om medewerkers te trainen in het omgaan met complexe patiëntsituaties. Voor overheidsorganisaties komt spelenderwijs leren ook goed van pas. Bijvoorbeeld om medewerkers te leren omgaan met data en het nemen van datagedreven beslissingen. Door het gebruik van spelelementen zoals scores, beloningen en competitie tijdens trainingen worden de deelnemers gemotiveerd om actief deel te nemen aan het leerproces. Het resultaat: minder weerstand, meer plezier en betere kennisretentie.