Combineren van data over jeugdhulp en onderwijs, mag dit eigenlijk wel?!

Gemeenten zijn nog te terughoudend. 

Nog te weinig wordt er gebruik gemaakt van datagedreven werken in de combinatie van jeugdhulp en onderwijs. De voornaamste reden hiervoor is de onduidelijkheid als het gaat om privacy van jeugdigen. Een gemiste kans, want het combineren van deze data levert waardevolle nieuwe inzichten op. En dat het noodzakelijk is bleek ook wel uit het evaluatierapport over de wet Passend Onderwijs (mei 2020). De duidelijke conclusie van het onderzoek: er is te weinig afstemming tussen onderwijs en jeugdhulp. Beide beleidsvelden streven naar verbetering voor dezelfde doelgroep en toch wordt er terughoudend gekeken naar het combineren van de data voor deze beleidsvelden. 

Wat kan wel en wat kan niet? 

Tijdens één van onze masterclasses bleek maar weer hoe groot de onduidelijkheid is omtrent het combineren van data. Verschillende gemeenten waren in de veronderstelling dat het juridisch niet mogelijk is om data te combineren. Om deze onduidelijkheid de wereld uit te helpen heeft Van Dam & Oosterbaan een advocaat gevraagd om dit tot op de bodem uit te zoeken; wat mag nu wel en niet en op basis van welke grondslagen mogen we wel of niet data koppelen? Dit heeft geresulteerd in een uitgebreide juridische memo waarin de do’s en don’ts zijn beschreven. De belangrijkste uitkomsten delen we hier graag met je:

• Het is van belang dat er geen sprake is van gegevensuitwisseling ten behoeve van een integrale aanpak, maar van gegevensuitwisseling in het kader van de uitoefening van de specifieke wettelijke taak van de gemeente om een preventiebeleid op te stellen; 
• Er dienen bij het onderzoek niet meer persoonsgegevens te worden verwerkt dan door de gemeente al werden verwerkt in het kader van de Jeugdwet. De schoolgegevens (naam en plaats van de school) kwalificeren niet als persoonsgegevens; 
• Gegevens op BSN-niveau worden louter gekoppeld, om te achterhalen op welke school een jeugdige zit; 
• De gegevensuitwisseling is verenigbaar met de doelen waarvoor de gegevens in eerste instantie ontvangen zijn, dus de verbetering van de aansluiting tussen onderwijs en jeugdhulp. 
• De koppeling moet op BSN-niveau plaatsvinden omdat het BSN als enige, een uniek gegeven is waar andere gegevens dat niet zijn. De koppeling van de data op basis van BSN-gegevens is noodzakelijk om een correcte en eenduidige conclusie te kunnen trekken over het grijze gebied van jeugdhulp en onderwijs. En daarom is dat toegestaan. 

Het doel van de analyse met datakoppeling is uiteindelijk het tot stand brengen van de verbetering van de aansluiting tussen onderwijs en jeugdhulp. Met dit doel voor ogen, zou gegevensuitwisseling door middel van datakoppeling en onderzoek, dus mogelijk moeten zijn op grond van de wettelijke taak van de gemeenten om een preventiebeleid op te stellen en dit beleid vervolgens af te stemmen met het onderwijs. 

Privacy Impact Assesment (PIA) 

Het blijft echter altijd van belang om zorgvuldig om te gaan met de privacy van jeugdigen. Wij raden dan ook altijd aan, om bij elk onderzoek waarbij data gecombineerd wordt, een Privacy Impact Assessment (PIA) te doorlopen samen met de privacy-adviseur van de gemeente. 

Waardevolle nieuwe inzichten 

Dat het doen van dit onderzoek veel oplevert is wel gebleken uit verschillende onderzoeken die Van Dam & Oosterbaan voor gemeenten heeft uitgevoerd. Bijvoorbeeld voor de gemeente Tilburg en de gemeente Altena. Hier bestond lokaal de wens om de aansluiting tussen onderwijs en jeugdhulp te verbeteren. Het doel was om te komen tot het efficiënter inzetten van de (financiële) middelen zodat we jeugdigen meer en beter kunnen ondersteunen. Met een uitgebreide data-analyse zijn we tot interessante inzichten gekomen om met aangepast beleid in de praktijk ook daadwerkelijk het verschil te kunnen gaan maken voor de jeugdigen. 

Meer weten over datagedreven werken binnen het jeugd of onderwijs domein? Bekijk onze trainingen en masterclasses hier of neem contact op met Kim Oude Egberink via kim.oudeegberink@vandamoosterbaan.nl of 06-48064820.