D66 Utrecht pleit voor lokaal xtc-experiment

De huidige drugsaanpak werkt niet, niet voor onze gezondheid, niet voor onze veiligheid, en niet voor onze vrijheid, aldus de Utrechtse D66-raadsleden Has Bakker en Maarten Koning. Volgens hen moet het drugsbeleid liberaler en realistischer en daarom komen zij met een tienpuntenplan voor een beter lokaal drugsbeleid. Te beginnen met een lokaal experiment met xtc-shops.

Stilstand doorbreken
‘Al decennia wordt er een oorlog tegen drugs gevoerd, met averechtse effecten. Méér repressie gaat het verschil niet maken. Het is tijd om het anders te gaan doen’, aldus Bakker, die voor zijn partij de woordvoerder volksgezondheid is. ‘Alle kleine verbeteringen in het drugsbeleid de afgelopen jaren kwamen voort uit experimenten en door het opzoeken van de grenzen van de wet. Daarom hebben wij het Utrechts Drugsmanifest geschreven.’ Met dit tienpuntenplan wil D66 de stilstand doorbreken.

Lokaal experiment met x-shop

'De krampachtige manier waarop we met bijvoorbeeld wiet en xtc omgaan, staat in schril contrast met de regels voor alcohol en tabak', valt te lezen in het manifest. 'In Utrecht zijn honderden verkooppunten waar je drank en sigaretten kunt halen, ten opzichte van maar 11 coffeeshops. Xtc bijvoorbeeld is nergens legaal te koop, omdat het samen met veel schadelijkere middelen onder harddrugs is gecategoriseerd.' Het eerst voorstel is dan ook dat de gemeente Utrecht een lokaal experiment moet starten waarbij mensen xtc kunnen kopen in een 'x-shop', wat het midden moet houden tussen een apotheek en een slijterij, maar dan voor xtc-verkoop. ‘Er worden gecontroleerde producten verkocht in beperkte gebruikshoeveelheden, je krijgt goede voorlichting en onder de 18 jaar kom je er niet in’, legt Bakker uit. 

Drugs testen
Daarnaast staat in het Tienpuntenplan dat de mogelijkheden moeten worden uitgebreid om drugs te testen, ook op festivals. Verder zou thuisteelt voor medicinale wiet niet langer strafbaar moeten zijn en zou Utrecht ‘eindelijk’ de beschikking moeten krijgen over een drive-in coffeeshop. Ook wil D66 dat Utrecht meedoet aan een tweede ronde van het aanstaande wietexperiment, maar alleen als er tegemoet wordt gekomen aan de voorwaarde dat niet álle Utrechtse coffeeshops mee hoeven te doen.

‘Pak verdienmodel drugscriminelen aan’
Het tegengaan van drugscriminaliteit is belangrijk, vindt mede-D66-raadslid Martijn Koning, die het woord voert over veiligheid. ‘Maar als we blijven doen wat we deden, dan krijgen we wat we kregen. Daarom moet het roer om. Haal drugscriminelen de wind uit de zeilen en pak hun verdienmodel aan. Te beginnen met het reguleren van de minst schadelijke drugs zoals cannabis en xtc.’ Dit alles vergt een effectievere inzet van politie, OM en de gemeentelijke handhaving. ‘Zij moeten zich richten op de ‘top van de piramide’ en de meest meedogenloze criminelen hard aanpakken. Er moet ook meer grip komen op de Utrechtse drugseconomie. ‘Beter lokaal onderzoek is hiervoor noodzakelijk.’

Niet stigmatiseren en criminaliseren
Maar ook preventie en voorlichting is belangrijk. ‘Onder de 18 jaar gebruik je niks, klaar’, maakt Koning duidelijk. ‘Soms komen jongeren toch in aanraking met drugs, maar we moeten hen niet stigmatiseren en criminaliseren. We moeten juist investeren in maatwerk, en zorgen voor goede en toegankelijke hulpverlening. Ga echt het gesprek aan met deze jongeren, bijvoorbeeld over het gebruik van lachgas waar veel mensen overlast van ondervinden.’

Burgerforum
En het debat over een beter drugsbeleid wordt ook nog veel te weinig in de gemeenteraad en in de stad gevoerd, vindt Bakker. ‘We willen met dit manifest het debat aanzwengelen. Het thema is veel te belangrijk om niet te bespreken. Daarom is één van onze voorstellen om een burgerforum in te stellen, waarbij bewoners geholpen door experts voorstellen uitwerken voor verbetering.’ In de gemeenteraad willen Bakker en Koning zoveel mogelijk van de tien voorstellen tot uitvoering brengen. ‘Sommige voorstellen vragen om een reactie van het college van burgemeester en wethouders. Andere zullen wij agenderen voor een debat of moties toe indienen.’

Coalition of the willing
In het landelijke Drugsmanifest en in het advies van de Denktank MDMA-beleid komt helder naar voren dat het gedoogbeleid uit de jaren zeventig van de vorige eeuw niet meer van deze tijd is en de indeling van soft- en harddrugs niet logisch is, staat onder punt 9. Bakker en Koning pleiten ervoor een coalition of the willing te vormen met gelijkgestemde gemeenten. ‘Met deze coalitie kunnen we ideeën en initiatieven verder uitwerken én kan er een effectieve lobby richting Den Haag plaatsvinden. Utrecht kan ook in internationaal verband samenwerken met gemeenten die laten zien hoe het wel kan en met hen praktijkervaring uitwisselen.’

Vanmiddag overhandigen Bakker en Koning het manifest online aan burgemeester Sharon Dijksma en D66-wethouder Eelco Eerenberg (volksgezondheid).